(۲۹-۹-۱۳۹۴ ۰۳:۳۱ صبح)جان اسنو نوشته شده توسط:  
متاسفانه به سینمای مستند در ایران بسیار کم مهری شده و جای بحث درینباره را به وقتی دیگر وا می گزاریم اما درباره دوبله مستند وقت رسیدگی اکنون است.

مستند در ایران بدون دوبله شاید هیچ جایگاهی پیدا نمی کرد. مستندهای حیات وحش (با نام همگانی "راز بقا" ) و طبیعت را می توان بدون دوبله تماشا کرد و از صحنه های زیبایش لذت برد ولی چگونه می توان پای یک مجموعه مستند علمی مانند "کاسموس (کیهان) یک ادیسه فضا-زمانی" را به خلوت مخاطب تشنه دانش ایرانی باز کرد؟ آیا بدون دوبله مناسب این کار شدنی است؟
میل شخصی من این است که مستند و فیلم را با زبان اصلی و دست بالا زیرنویس فارسی یا انگلیسی ببینم ولی خواست بیشتر افراد جامعه این نیست. مگر چند نفر از مخاطبان به اندازه ای به انگلیسی مسلط هستند که یک مطلب پیچیده علمی را فقط با شنیدن صدای گوینده و دیدن فیلم مستند بفهمند؟ اینجاست که جایگاه بالای دوبله در مستند خود را نشان می دهد.
من اکنون مدیر بخش مستند یکی از سایتهای به نام کشور هستم و با این موضوع آشنایی کامل دارم. می دانم که چقدر مستند و دوبله آن مورد بی مهری و کم لطفی قرار گرفته اند. مخاطبان مستند ما وقتی مستندی دوبله شده از آقای دیوید اتنبرو را می بینند چندین برابر همان مستند به زبان اصلی آن را دانلود و تماشا می کنند.

امیدوارم انجمن به پیشنهاد و خواسته من برای درست کردن یک زیرشاخه اصلی به نام سینمای مستند و پرداختن اختصاصی به مستند و دوبله آن پاسخ " آری" بدهد.

سلام و عرض ادب به دوست گرامی و ارزنده جان اسنو (یا بهتر است بگوئیم: لرد اسنو)

درخصوص دوبله مستند حق با شماست. طی 20 سال اخیر و پس از مستند حس برتر من دوبله خوبی روی هیچ مستند دیگری ندیدم که در اذهان مانده باشد. اگر دوبله ای روی مستندی (عمدتا شبکه های 4 ، مستند و یا بشکل خصوصی) انجام شد نه از روی عشق بود و نه گوینده توان لازم را در تطبیق صدای خود با نوع مستند و گویش آن داشت. دیروز مستندی ساده درخصوص کوه مشهوری که در شهر ایلام وجود دارد با صدای مدقالچی از شبکه مستند دیدم. متنی بشدت بچگانه که حتی در تعیین نوع خود که ادبی باشد یا محاوره دست و پا میزد... " من قلاقیران هستم. نماد شهر ایلام . نمادی از تاریخ... ساخته های دست آدمیزاد رو میشه روی من پیدا کنید..." . صدای مدقالچی (با آن طنین خاص) را کنار دو متن ادبی+عامی این مستند یکجا جمع کنید تا ببید به چه آش شلغم شوربائی خواهید رسید.



سالهاست مردم ما دوبله مستند ندیده اند. حتی در پخش مجدد مستند راز بقا ، از دوبله مجدد انها توسط غلامعلی افشاریه استفاده شد. گوئی صدا و سیمای ما با کسی که ده ها سال صدایش از آنجا به گوش مردم ایران رسید قهر است. چه کسی میتواند صدای راز بقا را جز با صدای هوشنگ لطیف پور تحمل کند؟ .. " تخم این شتر مرغ میتواند 20 نفر را سیر کند..." همین جمله را آنچنان با احساس میگفت که بیننده بجای تمرکز روی عدد 20 ، صرفا روی بزرگی تخم می ماند. کلمات را مد میداد و صدایش تا اعماق جان شنونده فرو می نشست. چه کسی قادر است هنرنمائی احمد رسول زاده روی جاده ابریشم را تکرار کند. صدایی که گوئی از اعماق تاریخ می آمد و روی تاریخی ترین مستند تاریخ ، روی شن های بیابان و دشت های هموار چون نسیمی وزیدن میگرفت. جاده ابریشم در ریتم مزخرفترین مستند قرن بود اما صدای رسول زاده (و در تعدادی از بخشها با صدای پرویز بهرام) آنچنان صحنه های ساکن و راکدش را بهم پیوند میزد که بیننده مبهوت تلفیق صدا و تصویر میشد.



صدای عطاالله کاملی در مستند ویتنام آنچنان کوینده بود که گوئی چسب تدوین سکانس ها، صدای اوست که همراه با رگبار مسلسهای جنگ ویتنام ، گوش بیننده را به رگبار صدا می بست. صدای ناصر ممدوح روی مستندهای کیهانی اوایل دهه 60 آنچنان زیبا و کوینده بود که بیننده با تشکیل کهکشانها با صدایی که گوئی از اعماق آسمان در گذر پدیده ای بنام زمان میگذشت و پانگه آ را به 5 قاره تقسیم میکرد همراه میشد و با گوش جان لذت می برد... کیست که صدای منوچهر انور را روی مستند بادصبا (اثر آلبرت لاموریس) شنیده باشد و طبیعت ایران را چنان زیبا و با تمام وجود به کام کشد؟ صدای مجتبی مینوئی روی مستند علفزار (اثر مریان کوپر و ارنست شودزاک) نشان داد که میتوان صدای یک نویسنده و مورخ روی یک مستند هم شنید و تاریخ علف و ایل بختیاری را یکجا روی پرده سینما و تلویزیون به نظاره نشست...


مستند علف (علفزار) و مرحوم مجتبی مینوی

و کجاست چنین گویش هائی . نگویئم کجاست چنان مستندهایی. چون کیفیت مستندها به پیش رفته اما صدای راویان مستند ما نه. آنچه به نام دوبله مستند در حال حاضر انجام میشود یک بیزینس است تا عشق. وقتی بهمن هاشمی مستندی از آفریقا و تمساح های گاوخورش را به خورد مردم میدهد (صرفا از آن روی که با مدیران شبکه فلان و کانال بهمان آشنایی سببی و نسبی دارد) چه انتظاری از دوبله مستند فارسی زمین (با صدای اصیل آتن بورو) و دیگر مستندهای شبکه های ب ب س و یا نشنال ژئوگرافیک داریم که حتی ژ فارسی خود را در پاسداشت زبان فارسی به شکل دستی برداریم و همچون عربها به ج تبدیل کنیم و بگوئیم : جئوگرافیک !

درخصوص ایجاد تاپیک مستند کاملا با شما موافقم
در سینمای کلاسیک در بخش ژانرها ، میتوان با ایجاد یک بخش با عنوان معرفی فیلمهای مستند در اینخصوص اقدام کرد. در بخش دوبله هم میشود با ایجاد دوبله فیلمهای مستند به این کار مبادرت نمود

(آخرین ویرایش در ۲۹-۹-۱۳۹۴ ۱۰:۰۰ صبح توسط: منصور.)