ارسال: #7

دسته کولی ها  (قسمت ششم از فصل اول)

تحریف در دوبله؟   یا  جرح و تعدیل در نسخه تلویزیونی؟   یا    ضعف در رمان سر آرتور کانن دویل؟

در پی بی نظمی در پخش مجدد سریال شرلوک هلمز از شبکه نمایش امروز قسمت ششم سریال ماجراهای شرلوک هلمز (یا بعبارتی چهارمین قسمتی که توسط بهرام زند دوبله گردید) از شبکه نمایش پخش گردید. از این بابت می گویم چهارمین قسمت ، زیرا فصل اول این سریال شامل 7 قسمت است:

• قسمت اول : رسوایی در بوهم
• قسمت دوم : مردان رقصان
• قسمت سوم : عهد نامه دریایی
• قسمت چهارم: دوچرخه سوار تنها
• قسمت پنجم : مرد کج
• قسمت ششم : دسته کولی ها
• قسمت هفتم : یاقوت آبی
  

در واقع این 7 قسمت اولین قسمتهایی بود که از این سریال ساخته و پخش گردید. اما در ایران قسمت چهارم و پنجم (دوچرخه سوار تنها و مرد کج) بنا به هر دلیلی دوبله نمی گردد. بنابراین دسته کولی ها که قسمت ششم این سریال است بجای قسمت چهارم پخش می گردد (البته این موضوع بر می گردد به اولین پخش در دهه هفتاد نه حالا که واحد پخش در شبکه نمایش هر قسمتی که دم دستش باشد آنرا پخش می کند). اما موضوع اصلی این پست بر می گردد به قسمت دسته کولی ها که امروز فرصتی پیش آمد تا انرا با دقت ببینم.

خلاصه داستان:
دکتر شیادی که در هندوستان طبابت می کرد با خانمی که دارای درآمد و ثروت ماهیانه ثابتی بود ازدواج می کند. این خانم از همسر قبلی خود دو دختر دارد و دکتر می شود پدرخوانده این دو دختر. دکتر پس از ماجرایی همراه خانواده از هندوستان به لندن باز میگردد. در رجعت به لندن همسر دکتر فوت می شود و دختران خود را تنها می گذارد. دخترها زیر دست پدرخوانده خشن خود بزرگ می شوند تا اینکه اولین دختر تصمیم به ازدواج می گیرد. مطابق قانون چنانچه دخترها ازدواج می کردند می توانستند هریک به یک سوم از دارائیهای مادرشان دسترسی پیدا کنند و از پدرخوانده خود مستقل می شدند. اما چند روز قبل از ازدواج ، خواهر بزرگتر بطور مرموزی می میرد. حالا پس از گذشت سالها خواستگاری برای خواهر کوچکتر آمده است و دختر احساس خطر نموده است که همان بلایی که بر سر خواهرش آمد بر سر او بیاید.

شرلوک هلمز وارد عمل می شود و پرده از یک جنایت وحشتناک بر می دارد. دکتر شیاد با خود از هندوستان یک مار افعی خطرناک آورده بود و بوسیله آن خواهر بزرگتر را از سر راه خود برداشته بود. شبی که تصمیم میگیرد بکمک مار از شر دختر دوم هم خلاص شود تا بتواند صاحب تمام اموال همسر متوفی خود شود شرلوک هلمز متوجه میشود و با تحریک مار ماجرا به گونه ای رقم می خورد که مار بجای اینکه دخترک را نیش بزند خود دکتر را نیش می زند و بدینوسیله دیالوگ پایانی فیلم از زبان شرلوک هلمز پخش میگردد که : از اینکه بکمک یک مار باعث مرگ یک قاتل شده ام اصلا عذاب وجدان ندارم.

برعکس بسیاری از قسمتهای شرلوک هلمز که همه چیز خیلی دقیق و بصورت یک فرمول نوشته شده است این قسمت از ماجراهای شرلوک هلمز دارای ابهامات زیادی بود. بویژه اینکه این ششمین قسمت از داستان بود و جناب کانن دویل هنوز دچار فقر سوژه نشده بودند و معتقدم قسمتهای اولیه شرلوک هلمز گاهی به مراتب سوژه های قوی و محکم تری دارند.

برای این ابهامات سه فرضیه می توان قائل شد. اول آنکه بسیاری از موضوعات در دوبله از بین رفته است. دوم آنکه ممکن است دوبله مشکلی نداشته باشد و کارگردان تلویزیونی برای تنظیم رمان و تبدیل آن به نسخه تلویزیونی بخشهایی از رمان را تعدیل نموده باشد. و سوم اینکه ممکن است هم دوبله و هم نسخه تلویزیون به متن رمان وفادار بوده اند و این رمان سرآرتور کانن دویل است که در برخی از جاها مبهم است (که این فرضیه خیلی بعید است)

متاسفانه من به کتابهای رمان دسترسی ندارم (هر چند اگر دسترسی هم داشتم نمی توان مطمئن بود که ترجمه به متن اصلی وفادار بوده است یا خیر) (البته این قسمت از داستان باید در ترجمه های کریم امامی موجود باشد زیرا در قسمتهایی که خانم مژده دقیقی ترجمه کرده اند نام این قسمت به چشم نمی خورد) اما آنچه را که بیشتر محتمل می دانم اعمال برخی تغییرات در دوبله و حتی حذف برخی از سکانسها می باشد. برای آن هم دلیل دارم. زیرا در اولین قدم نام این قسمت در دوبله تغییر کرده است. نام این قسمت از سریال دستمال خالدار است اما به هر دلیلی در دوبله نام آن به دسته کولی ها تغییر پیدا می کند. (با توجه به موضوع فیلم و پیچیدن مار افعی خالدار مانند یک دستمال به دور گردن طعمه های خود این نام بسیار زیبنده تر از دسته کولی ها ست که هیچ نقشی بجز حضور فیزیکی در فیلم ندارند. نمیدانم این نام را بهرام زندبعنوان مدیر دوبلاژ انتخاب نموده است یا مترجم یا ناظرین پخش ، هر کسی بوده اشتباه فاحشی را مرتکب شده است.

در هر صورت در این قسمت اصلا داستان بر مبنای سایر قسمتها درست و دقیق پیش نمی رود. اینکه دکتر از خانواده نجیب زادگان است چرا وقتی به زادگاه خود مراجعت می کند انزوا طلبی پیشه می کند؟ اصلا دسته کولی ها که بر مبنای آن نام این قسمت شکل گرفته هیچ نقشی در داستانی که برای ما نمایش داده می شوند ندارند. و اینکه چرا دکتر به کولی ها تا به این اندازه علاقه دارد. قطعا در داستان اصلی باید اتفاقی افتاده باشد که دکتر اینهمه کولی را در املاک خود مستقر نموده است. نامزدهای دو دختر که درباره شغل و اصالت آنها صحبت می شود اصلا در فیلم دیده نشدند. و از همه مهمتر اینکه قضیه ترک هندوستان از سوی دکتر و رجعت به لندن بنظر من خیلی مسخره بود و هیچ دلیلی ندارد شخصی به این دلیل جائی که اینقدر دوست دارد را ترک کند. احتمال می دهم موضوع اخلاقی و یا ناموسی در میان بوده است. زیرا درست 2 سال بعد از رجعت به لندن همسر دکتر هم در سانحه قطار کشته می شود ......

در مجموع بر خلاف برخی از قسمتهای این سریال که تمام اتفاقات مانند یک فرمول و معادله ریاضی خیلی دقیق بهم مربوط می شود این قسمت از شرلوک هلمز یک کلاف
سر در گم بود .......