ارسال: #34

علل مختلفی که باعث میشود فیلمهای قدیمی مجددا از طرف واحد دوبلاژ صدا و سیما و برای پخش از سیما دوبله شوند زیاد است که آنها را بررسی میکنیم

1- به زعم یک شبکه تازه تاسیس ، پخش فیلمی که پیشتر توسط شبکه دیگری دوبله و سالها قبل پخش شده است کاری انحصاری و مختص آن شبکه بوده و اگر همان نسخه مجددا از این شبکه پخش شود مردم خواهند گفت :" ای این همون سریال یا فیلمیه که من سالها قبل از شبکه 1 سیما دیدم" ! و این یعنی بیاد شبکه دیگری به اسم 1 افتادن که در شان شبکه جدید نیست. و این یعنی وقتی ما دوبله مجدد کنیم یعنی این سریال دربست مال ماست چون این ما بوده و هستیم که هزینه خرید و پخش فیلم را در کنار هزینه دوبله آن را شبکه جدید پرداخته ایم!
حماقت را می بینید؟ حماقت در عین شقاوت. شقاوتی که در آن حاضرند از یک شاهکار دوبله بگذرند اما کسی فیلش یاد هندوستان نکند. حماقت ازین بیشتر که مردم با خود فیلم یاد گذشته ها می افتند و دوبله این وسط عامل مستقیمی در یادها و خاطره ها نیست اما از آنجا که تنها فعلی که صاحبان یک شبکه بلدند روی یک فیلم اجرا کنند ابتدا دوبله و بعد سانسور است و لاغیر. سانسور که افتخاری ندارد اما دوبله در اقل مراتب زیر نسخه جدید دوبله نوشته و گفته مشود : دوبله شده به سفارش شبکه X. و جائی که این X افتخار باشد حسن و حسین دوبله قدیمی باشند یا جدید یا صدا از اعماق تاریخ به گوش برسد یا از دهان کسانی که در آن دوران شیر میخوردند توفیری ندارد!

2- به زعم مغزهای تهی مسئولین چنین شبکه هائی " امروزه باید کیفیت صدا را در کنار کیفیت تصویر بالا برد. چه معنی میدهد که ما نسخه فول اچ دی و حتی 4k را با دوبله عهد ماشین مشدی ممدلی تلفیق کنیم و به خورد بینندگان دهیم!؟ پولش را که داریم. دوبلور جدید هم که عین مور و ملخ ریخته و بحول و قوه الهی همه هم که گرسنه هستند، پس دوبله مجدد میکنیم تا هم اشتغالزایی بوجود آید و هم باندهای صدای فیلم در کنار تصاویر آنچنانی روحی دوباره بگیرند و بینندگان از این سفره نعمت قرن جدید متنعم گردند!"

بدون شرح

3- این مسئولین آنقدر هم که فکر میکنید کم هوش نیستند. هوششان را در بررسی دوبله مجدد هر فیلم میتوانید پی گیر باشید. یکی از شگردهای آنها اینکه برای دوبله مجدد یک فیلم یا سریال ، از مدیر دوبلاژ قبلی ، یا گوینده نقش اول قبلی که دقیقا بجای همان نقش صحبت میکند استفاده میکنند تا اگر کسی از اهل هنر مدعی شد اعلام کنند "نفر اول دوبله این فیلم خودش با پای خودش برای دوبله مجدد حاضر شده و کارش را هم انجام داده. شما معترضین سر پیازید یا ته پیاز؟ اصالت این دوبله با حضور نقش اول (و یا مدیر قبلی) برجاست و خود این دوبله هم در جای خودش اثری ماندگار است"...
متاسفانه در این مورد خاص درست میگویند. ایراد اساسی در اینجا متوجه گویندگان تراز اول و مدیران دوبلاژ است که نادانسته در چنین دامی گرفتار میشوند و زحمات خود و سایر همکاران قبلی خود را در دوبله اول به چالش میکشند. آیا بهرام زندی که با اقتدار کامل در دوبله اول سریال شینگن صحبت میکرد مجبور بود در دوبله دوم با نفس خسته تکرار مکررات کند؟ آیا حسین عرفانی که وقتی بجای شخصیت ایسابورو ساساهارا (توشیرو میفونه) در دوبله اول عصیان می غرید مجبور بود در دوبله دوم با چنان ضعفی کار خود را تکرار کند؟ آیا باشکندی مجبور بود تمام فیلمهای بروسلی را که با شکوه و مهارت معمارزاده و جلیلوند در سالهای دور دوبله شده بود با چنان حالت تصنعی و نچسبی دوبله و مدیریت کند؟ من از باشکندی که اینروزها سرمدار دوبله مجدد فیلمها و سریالهاست میپرسم که "بنظر شما دوبله مجدد خوب است یا بد؟" و او باید جواب را در آینده ای جستجو کند که مردمانش در بیوگرافی اش خواهند خواند که باشکندی در دوبله مجدد فیلمها تخصص داشت. اینکه این یک تعریف است یا تقبیح ، آیندگان قضاوت خواهند کرد و نه مسئولینی که نون امروز او را میدهند. تاریخ هنر گواهی میدهد که هنر در تکرار مکررات هنر دیگران هرگز تجلی نمی یابد...

4- کینه های شخصی سیما با برخی از گویندگان قدیمی حکایت دیروز و امروز نیست. گویندگانی که سر دستمزد و ستاندن حق خود با مسئولین آن شبکه درگیر شدند و عطای سیما را به لقایش بخشیدند. اگر چنین گویندگانی با پای خود جهت عذر تقصیر دستمال بدست حضور مسئول مربوطه رسید که رسید وگرنه تا ابدالدهر خون هنرش پای خودش نوشته میشود و در پخشهای آتی آن فیلم یا سریال که این گوینده نقشی اساسی را در آن ایفا کرده این دوبله مجدد است که کینه ها و انتقامهای مسئولین رو رو خواهد کرد. چنین عداوتهایی اگر در بهنگام دوبله یک سریال و در اواسط کار حادث شود کار به آتیه نمیکشد و ادامه کار را به دیگری وا می نهند. چنانکه با شرلوک هولمز و افسانه شجاعان  نیز چنین کردند.

5- متاسفانه مدیران دوبله ما پس از سالها هنوز نیاموخته اند که از اصطلاحات عامیانه روز در دوبله فیلمها و سریالها استفاده نکنند. در هر دوره ای ورد کلامی در دهان می چرخد که سالها بعد کسی آنها را بیاد نمی آورد و حتی مفهومی که آن اصطلاح در دوره خود داشته را نیز در عهد جدید نمیفهمد. استفاده از چنین وردهائی نه تنها به دوبله این آثار لطمات جبران ناپذیری وارد میکند بلکه زمینه را برای دوبله های مجدد این آثار در آینده هم فراهم میکند. فرض کنیم در دهه 40 ، کرتیم اصطلاحی مصطلح بجای نوکرتیم یا مخلصتیم بود. و همه مردم مفهوم آنرا متوجه میشدند اما 50 سال بعد کسی نمیداند کرتیم به چه معناست. نمونه هائی از این دست که بیشمار هم هستند : اِشتپ میکنی(اشتباه میکنی) ، زاغارت ( نامرتب) ، خرخوان (کسی که زیاد درس میخواند) ، آب حیات (نوشابه الکلی) ، طرف آفتابه ننه ش رو گرو گذاشته (طرف به همه کس بدهکاره) ، آف شدن (خاموش و ساکت شدن) و ... یک مدیر دوبلاژ یا گوینده باسواد اسیر کلمات عامیانه روز نمیشود و از ادبیات کهن فارسی کمک میگیرد . مترجم فیلم نقشی اساسی در این حیطه دارد و بعضا مدیران دوبلاژ ما مقهور ترجمه های آبکی مترجمین کم سواد هم شده اند... چنین رویکردی اگر در سینما باشد اشکال چندانی برای آن نمیتوان متصور شد اما اگر کار به پخش تلویزیونی بکشد با توجه به ممیزیهای سرسختانه تلویزیون ، قطع یقین دوبله مجدد چاره کار خواهد بود.

دلایل بیشماری برای دوبله های مجدد در سیما وجود دارد که به برخی از آنها اشاره شد