ارسال: #12

چرا آقا جلال و مستر رابرت؟


در سینمای ایران نام رابرت رد فورد با نام جلال مقامی عجین شده است. بسیاری از بزرگان دوبله که این شانس را داشته اند که بعنوان دوبلور ثابت یکی از هنرپیشه های بزرگ انتخاب شوند مردم معمولا آن هنرپیشه را با صدای  آن دوبلور بیاد می آورند.نام جری لوئیس بزای ما یادآور نام  حمید قنبری  است و نورمن یادآور زرندی. حتی در بین هنرپیشه های ایرانی هم این موضوع صدق می کند. فردین با صدای جلیلوند و جمشید مشایخی با صدای  منوچهراسماعیلی و .....

در این وادی صدای پر مهر جلال مقامی همخوانی بسیار زیادی با رابرت رد فورد - رابین ویلیامز و عمر شریف دارد. در بین هنرپیشه های ایرانی نیز فرامرز قریبیان را اغلب با صدای جلال مقامی بیاد می آورند. اما در بین هنرپیشه هایی که استاد بجای آنها گویندگی کرده است رابرت رد فورد چیز دیگریست. انصافا این صدا به روی چهره رابرت رد فورد بسیار دلنشین است.

رابرت رد فورد در آستانه بازنشستگی ست. همینطور استاد. همه چیز از دست رفته است نام  آخرین فیلمی ست که در آن رابرت رد فورد به ایفای نقش پرداخته است. دست بر قضا آخرین فیلمی هم که استاد در آن بعنوان نقش اصلی گویندگی کردند همین فیلم است. پیشتر خدمتتان عرض کردم که ابوالفضل توکلی برای ساخت این مستند دست به ابتکار جالبی می زند و زندگینامه استاد را به شیوه ای نو به تصویر می کشند.

در این فیلم استاد جلال مقامی در سالن سینما در مقابل رابرت رد فورد می نشیند و همزمان با پخش سکانسهایی از فیلم همه چیز از دست رفته است   با او درد دل می کند و درباره خودش حرف می زند. پایان فیلم آقا جلال و مستر رابرت همزمان می شود با پایان فیلم همه چیز از دست رفته است که ابوالفضل توکلی با ارتباط بین این فیلم با فیلم خودش پایان تحسین برانگیزی برای فیلم خودش رغم می زند. به همین دلیل نام فیلم با نام رابرت و ارتباطش با جلال عجین می شود.متاسفانه ما زمانی افتخار مصاحبت با استاد نصیبمان گردید که سناریوی این مستند از قبل نوشته شده بود. وگرنه می توانستیم به جناب توکلی بیش از اینها کمک کنیم. همانطور که همه ما می دانیم استاد در سه حوزه هنری فعالیت داشته اند. 1 - گویندگی در دوبله 2 - مجری در تلویزیون 3 - هنرپیشگی در سینما. دلیل انتخاب جناب مقامی برای ساخت این مستند به تصویر کشیدن زندگینامه مجریان قدیمی تلویزیون است. در همین راستا ابتدا به سراغ بهروز رضوی رفتند و بعد از ساخت مستند روزگار بهروز به سراغ استاد آمدند برای ساخت آقا جلال و مستر رابرت. اگر چه عوام بیشتر استاد را با دیدنیها بیاد می آورند اما همه ما می دانیم مهارت اصلی استاد دوبله است.

به همین دلیل وقتی کلیپ جیسون بورن بدست جناب توکلی رسید ایشان غافلگیر شدند و متوجه این بخش از مهارت استاد شدند. لذا با موافقت رئیس شبکه مدت مستند افزایش می یابد و با قرار دادن بخشهایی از کلیپ در دل این مستند اقای توکلی استاد را به واحد دوبلاژ صدا و سیما می برند تا استاد خاطرات خود را از دوبله نیز بیان دارند. بیش از نیم قرن از حضور ایشان در دوبله می گذرد و در این مدت استاد شاگردان زیادی را در دوبله تربیت نمودند. افشین زینوری و کیکاووس یاکیده نمونه های بارز آن هستند که هر دو اذعان دارند بزرگترین شانس زندگیشان این بوده که برای اولین بار در دوبله در کنار استاد قرار گرفتند و ایشان با صبر و متانت تجارب خود را در اختیار آنها قرار میدهد.حتی بهرام زند که در سالهای اخیر بعنوان مدیر دوبلاژ از استاد دعوت می کردند که در فیلمهایش گویندگی کند می گوید از ایشان بسیار آموحته است.

بسیاری از گویندگان و خبرنگارانیکه اکنون در شبکه های مختلف استانی مشغول بکار هستند از شاگردان استاد در کلاسهای فن گویندگی در دانشکده خبر هستند. اخذ بالاترین درجه هنری در سال گذشته از سوی وزیر ارشاد به ایشان مبین این است که ایشان به بالاترین درجه مهارت در هنر دوبله رسیده اند و انصافا بنظر بنده لقب استاد برای ایشان و سایر همکاران هم رده ایشان کم است. (مدرک اعطا شده از سوی وزارت ارشاد معادل دکترای افتخاریست). ایشان شایسته لقبی بالاتر از استاد هستند.( هرچند بزرگانی مانند ایشان نیازی به چنین القابی ندارند. بزرگترین لقب آنها هنرشان است و قضاوت مردم ، بویژه ما که به دوبله بعنوان یکی از علاقمندیهایمان به گونه ای دیگر نگاه می کنیم . قطعا شاید برای کشاورزی که بزرگترین دغدغه اش آسیب ندیدن محصولش است شاید برایش فرقی نداشته باشد که صدای عزت الله مقبلی برای الیور هاردی مناسبتر است یا منوچهر اسماعیلی. مسلما در چنین شرایطی باید گفت قدر زر، زرگر شناسد، قدر گوهر، گوهری) صدای استاد دارای انعطاف و ملایمت خاصی ست. اگر چه ایشان مهارت بالایی در تیپ گویی نیز داشته اند اما اگر دوستان خاطرشان باشد شب گذشته جناب والی زاده درباره استاد جمله زیبایی گفتند. ایشان گفتند در تمام فیلمهایی که کلیپ آن پخش شد اقای مقامی با صدای عادی خودش حرف زده بودند. اما ایشان آنقدر با حس گویندگی کردند که صدایشان به روی تمام پرسوناژ های فیلمهایی که دیدیم می نشست.

متاسفانه شاید بیش از 30 درصد از گویندگیهای ایشان در سریالهای پیش از انقلاب در آرشیو صدا و سیما در حال خاک خوردن است. برای نسل گذشته که بجز تلویزیون سرگرمی دیگری وجود نداشت صدای استاد یادآور نوستالوژی کودکیهایشان است. من با صدای ایشان و دیگر همکاران قدیمی شان بزرگ شده ام. چه روزهایی که در خانه مشغول نوشتن تکالیف مدرسه ام بودم و صدای استاد از تلویزیون آرامبخش روزهای خوب گذشته ام می گردید. سریالهایی مانند در تعقیب جو - طلاق - کارآگاه راکفورد و ......

جدای از مهارتهای استاد، ایشان دارای اخلاق و منش والایی هستند. ایشان مانند صدایشان بسیار مهربان و با گذشت هستند و نزد اهالی سینما مقام والایی دارند. بسیاری از کارگردانان قدیمی مانند مجید مجیدی - مسعود جعفری جوزانی - بهمن زرین پور و ...... که بدلیل اعتقادی که به کار استاد داشتند معمولا فیلمهایشان برای دوبله به ایشان می سپردند اکنون از دوستان خوب استاد هستند. در خارج از عرصه سینما کسانی مانند ناصر چشم آذر و حتی پری زنگنه هر هفته جویای حال ایشان هستند. حتی بسیاری از هنرمندانیکه اکنون بنا به شرایط، در خارج از کشور هستند مانند مسعود اسداللهی و بهروز وثوقی از دوستان صمیمی ایشان هستند و معمولا ماهی یکبار جویای حال استاد هستند.

فیلم آقا جلال و مستر رابرت به ابعاد دیگری از زندگی استاد می پردازد و شخصا خوشحال هستم که ابوالفضل توکلی در مستند خود سنگ تمام گذاشتند و شان ایشان را حفظ نموده اند. مراسم رونمایی در موزه سینما واقع در باغ فردوس برگزار می شود. قطعا اگر ورود برای عموم آزاد نباشد اعضای سایت از میهمانان ویژه استاد خواهند بود و ایشان به تعداد کافی دعوتنامه در اختیار ما قرار می دهند. استاد امروز مجددا تاکید نمودند که بسیار دوست دارند اعضای سایت را از نزدیک ببینند. خوشبختانه با حضور در این مراسم  ، بسیاری از هنرمندان دیگر را نیز خواهیم دید. قطعا بهروز رضوی و منوچهر چشم آذر و منوچهر والی زاده که از دوستان صمیمی استاد هستند ، همراه با برخی از کارگردانان و هنرپیشه های قدیمی نیز در این مراسم حضور خواهند داشت.

در خصوص حضور استاد در جمع اعضا ، یقینا اگر دوستان حضور منسجمی داشته باشند ، کمترین کاریست که بنده و منصور انجام خواهیم داد. قطعا تشکر و قدردانی استاد در چنین مراسم رسمی از اعضای سایت ما باعث افتخار و غرور ماست. دوستانیکه تمایل به حضور دارند بنده یا منصور را از طریق پیام خصوصی مطلع نمایند. قطعا اعضا در حفظ یا آشکار نمودن شخصیت مجازیشان مختار هستند و در پیام خصوصی حتما به این موضوع اشاره فرمایند.