ارسال: #90

دوستان گرامی شرکت کننده در مسابقه جادوی صدا

من به چند نکته درخصوص اعتراضهای بجای شما اشاره میکنم و امیدوارم آبی باشد بر آتش شما.
انسانها همیشه از بی عدالتی ناراضی اند. آنچه باعث تحریک یک انسان میشود ظلمی نیست که در حق او شده. ظلمی که برای همکان بشکلی یکسان اعمال شود هرگز دیده نشده و به چشم نمی آید. آنچه یک انسان را می شوراند حس ظلمی است که در حق او روا شده است و در حق دیگری نه . به همین دلیل است که در تمام کتب تاریخی و مذهبی و فلسفی ، بیعدالتی در صدر تمام فلاکتهای بشری است و اگر توجه کرده باشید یکی از اصول مذهب تشیع  عدل الهی و قایل به عدل بودن ذات اقدس خداوندی است. انسانها همه شیفته عدالتند و به همان اندازه از بی عدالتی متنفر.

دوستان تازه وارد صفحه اول این تاپیک را مطالعه نمیکنند تا ببینند که خود من با دیدن تنها سه قسمت اولیه این مسابقه اقلا 13 مورد نقص در برنامه را شمردم نقصهائی که هرکدام از آنها پایه های یک برنامه تلویزیونی (بخصوص در نوع مسابقه ای آنرا) میتواند سست و متزلزل کند. آنجا گفتم که لازمه هر مسابقه ای آنست که پس از هرپاسخ از طرف شرکت کننده (عملی یا گفتاری) امتیاز وی محاسبه و در حضور دیگران اعلام شود. حساب کمیت باید همواره از کیفیت جدا باشد. وقتی شما پس از اجرای یک شرکت کننده شروع میکنید به نقد کار وی ، در واقع کیفیت سنجی میکنید و نه کمیت سنجی. اینکه در انتهای برنامه امتیازی اعلام میکنید این یعنی کمیت ملاک اصل بوده درحالی که از ابتدا تا انتهای مسابقه چنان تلقین کرده اید که کیفیت مهم است و کمیت خاصی بعنوان عدد و رقم و امتیاز ملاک نیست که اگر بود باید بخش به بخش و پس از هر پاسخ آنرا اعلام میکردید. جالب اینجاست که در انتهای برنامه ، در جهت تلفیق کمیت و کیفیت نظرات داوران تک به تک در مورد هر شرکت کننده خوانده میشود و سپس اعلام امتیاز میگردد. واقعا این چه بساط لوده ایست که فلان داور از نظر کیفی به فلان شرکت کننده میدهد : " شما میتوانستید بهتر باشید" اما همین شخص امتیاز بالاتری از کسی که به او گفته میشود :"خوب بودید" کسب میکند! بنابراین کل مسابقه با چنین شیوه امتیازدهی (که بیشتر از هرکسی داوران را زیر چتر امنیت قرار میدهد تا بیننده و شرکت کننده را ) تماما برای این قصه است که کسی متوجه نشود داور گرامی چه امتیازی به چه کسی داد. و همین اصل ، اساس عدالتی را که از آن صحبت شد را زیر سوال می برد.

نکته دوم اینکه خانم شیرزاد براساس کدام قاعده از ابتدای مسابقات تا انتهای آن در کلیه قسمتها (یا اکثر آنها) حضور داشته و دارد؟ آیا ایشان نسبت یا قرابتی با تهیه کنندگان برنامه دارد که حضورش آنهم به این غلظت ، الزامی بوده است؟ این حقیقت ، فی نفسه همان عدالت را در چیدمان خود داوران تحت الشعاع قرار میدهد چه رسد به اینکه از رعایت عدالت بین شرکت کنندگان صحبت کنیم.

نکته سوم عدم رعایت عدالت در انتخاب بخشهای مختلف فیلمها برای آزمودن مهارت شرکت کنندگان در دوبله آنهاست. اگر قرار است در یک مسابقه مهارتها سنجیده شود باید یک صحنه خاص (با تمام فراز و فرودهایش) انتخاب شود و همان صحنه را کلیه شرکت کنندگان دوبله کنند تا مشخص شود کدامیک بهتر عمل میکند . اینکه شما یکبار داستین هافمن را برای یکی از شرکت کننده ها انتخاب میکنید که حتی گوینده تثبیت شده اش (خسروشاهی) هم برای گویش آن صحنه چندین بار مجبور به ضبط مجدد گردیده را در قیاس با صحنه دیگری برای شرکت کننده ای دیگر قرار دهید که بازیگری گمنام صرفا دیالوگ ساده را در صحبتی عادی نجوا میکند کجای خط کش عدالت است که قضاوت کنید که این بهتر از آن گفت؟! اینکه سه نفر شرکت کننده در صحنه ای از فیلمی گویندگی کنند که یکی از آنها 10 جمله میگوید و نفر دوم 4 جمله و نفر سوم فقط 1 جمله ، کجای محک عدالت میتواند چنین عملکردی را قضاوت کند؟ ... و اصولا داور گرامی ، شخص شما با آنهمه سبقه هنری چطور بخود اجازه میدهید که در منزلت یک قاضی در برنامه ای شرکت کنید که حتی اصول اولیه عدالت را هم نه تنها در نظر بینندگان خاص ، بلکه در پیشگاه ملت ایران به سخره گرفته است؟

نکته چهارم اینکه دوستان گرامی و شرکت کنندگان در این برنامه ظاهرا بر فضائی که در نظرگاه گویندگان حرفه ای ما سالهاست آگاهی ندارند. وقتی در مراسم رونمائی فیلم آقا جلال و مستر رابرت در محضر  سرور گرامی جلال مقامی بودیم نگاهی به اطراف سالن انداختم و آه سردی از نهادم برآمد که تا این لحظه بر وجودم سنگینی میکند. پدر مرحومم یک اصل را به من حقیر یاد داد و آن اینکه اگر جائی دعوتت کردند باید سروقت آنجا باشی. وقتی شما را به جائی دعوت میکنند (چه مراسم عزا باشد ، چه شادی و چه هر جای دیگر) این یعنی شما را محترم حساب کرده اند. این یعنی برای شما ارزش قایل شده اند. این یعنی شما را لایق میدانند. پاسخ اینهمه محبت صرفا در حضور در مراسم میسر میشود. بی هیچ بهانه ای. به شخصه میدانم که سرور گرامی من با آنهمه سبقه و کبرسن ، چند روز قبل از مراسم به تک تک بزرگان دوبله زنگ زدند و آنها را دعوت کردند... در آنجا من از این جماعت حرفه ای کسی را ندیدم. هرچه بود گویندگان جوان بودند و بس. کجا بودند جناب اسماعیلی و طهماسب و جلیلوند و خسروشاهی و فلان و بهمان؟ کسانی که از نظر من حتی اگر خدای هنر هم باشند اما از اصول اولیه انسانیت و چنین مفاهیم بشری غافل بمانند پشیزی نمیتوان بر چنین رفتاری ارزش و امتیاز داد. زمانی رسم بود اگر کسی را به جائی دعوت میکردند و به هر دلیلی حضور نمی یافت ، نامه عذرخواهی اش قبل از دیگرانی که حاضر بودند به مراسم میرسید و قرائت میشد. واقعا هنرمندان دوبله ما در حال حاضر کجای نردبان اخلاق و رعایت اولیه اداب اجتماعی ایستاده اند؟ این مقدمه را عرض کردم تا برسم به این مقام که شرکت کنندگان عزیز ما چه توقعی در قضاوت از گویندگانی دارند که حتی برای هم قطاران خود هم ارزش قائل نیستند؟ آیا بیاد دارید که آقای مدقالچی در منقبت مرحوم مهدی آژیر (اسطوره تیپ سازی و نابغه دوبله ) چه گفتند ؟ " گوینده بدی نبود!" . انتظار دارید این داور گرامی به شخص شما بگوید عالی بودید یا بالاترین امتیازها را نثار کند؟! مدقالجی در سریال افسانه شجاعان حتی نتوانست بجای دو شخصیتی که بجای آنها صحبت میکرد (یوئه ووچون و زومینگ جو) تیپ سازی قابل باوری ارائه کند اما در ستایش کسی چون آژیر که میتوانست همزمان بجای 12 نفر با تیپ های مختلف در یک برنامه رادیوئی هنرنمائی کند میگوید :" کمی تا قسمتی ابری!" ... جماعت دوبله ما ، سایه هم را با تیر میزنند. این یک واقعیت است. حسادتهائی که گاه به دوبله مجدد برخی فیلمها منجر شده و میشود. اینکه ثابت کند من بهترم. گوینده ثابت یک نقش را به عمد دعوت نمیکنند و خود جای وی صحبت میکنند تا ثابت کنند من هم میتوانم. شما بجای همین رابرت رد فورد که مختص آقای مقامی است ببینید چند نفر دیگر صحبت کرده اند. یا ببینید بجای آلن دلون که با صدای خسرو مشهور شد ، در اوج شهرت چه کسان دیگری بدون دعوت از وی بجای وی صحبت کرده اند و الی ماشاالله...

نکته پنجم اینکه من  سال ها قبل در فارومی دیگر با دوست گرامی حامد عزیزی که بتازگی وارد میدان دوبله شده بود درگیری لفظی داشتم. ایشان ادعا میکرد انجمن گویندگان مرا به جمع خود راه نداد و مجبور شدم در انجمن تازه تاسیس گویندگان جوان مشغول بکار شوم. ادعا میکرد چندماه نیست که در دوبله کارتون مشغولم. ادعا میکرد همسرش شب، فیلم را ترجمه میکند و تا عصر فردا دوبله را خود وی آماده میکند. بر او تاختم جائی که گویندگان بزرگ ما در سالهای آغازین خود، یک ماه و گاه بیشتر روی یک فیلم زمان صرف میکردند و برای ترجمه درست چه مشقتها که نمی کشیدند و شما چه افتخاری برای دوبله یک روزه دارید ، عصبانی شد و هنوز که هنوز است از صحبتهای من رنجیده خاطر است. پس از سالها ، دقیقتر که نگاه میکنم می بینم امثال عزیزی حق داشتند راه خود را از گویندگان حرفه ای ما جدا کنند. آنها گویندگانی خوب اما عجول بودند و خوبی آنها در نظر گویندگان بزرگ ما فدای عجول بودنشان شد. آنها با اینکه پس از سالها ممارست در انجمن گویندگان جوان به گویندگانی خوب تبدیل شدند اما هنوز که هنوز است از سطح اولیه که در ابتدا در ان گام نهادند بالاتر نرفته اند. اینکه شرکت کنندگان خوب (و البته عجول) جادوی صدا تصور کنند که یک شبه میتوانند بواسطه یک مسابقه و چند سوال در انجمن گویندگان حرفه ای ما باشند از آن صحبت هاست. در حرفه دوبله همواره ادعا شده است که راه بر علاقمندان بسته نیست اما مروری بر تاریخ دوبله ایران ثابت میکند کسانی که وارد این حیطه شدند براحتی در این مسیر گام برنداشتند. برخی از آنها سرخورده شدند و یا آنها را سرخورده کردند. از خسروشکیبائی بگیرید تا اکبر زنجان پور. ... در این وادی آنانی موفق شدند که با چنین شکست ها و نه هائی میدان را خالی نکردند. آنهائی در میدان ماندند که مرد و زن میدان بودند. از اینکه امتیازی زایل شده یا حقی برباد رفته نباید رنجید. کسی که در علاقه و خواسته اش ابرام و اصرار دارد هرگز سرخورده نشده میدان را خالی نمیکند و با وجدان خود و خدا و دیگران جدال نمیکند. نردبان ترقی از میان شکست ها بالا می رود...