ارسال: #5

موضوع این تاپیک یک موضوع سنگینی ست. بنظر من نباید هر فیلمی که در آن برخی از سیاستهای آمریکا  به سخره گرفته میشود را فیلم ضد آمریکایی نامید. حتی معروفترین فیلم این تاپیک با نام اصلی من بمب را دوست دارم (دکتر استرنج لاو) بیشتر یک فیلم ضد جنگ است تا ضد آمریکایی. اما آنچه باعث گردید تا من ورودم را به این سایت با این پست آغاز نمایم اشاره به فیلم اولین خون است. من سعی می کنم توضیحات کاملی درباره این فیلم اکشن و تا حدودی خاطره انگیز را برایتان نقل کنم که احتمالا تاکنون نشنیده اید. زیرا در هیچ سایتی به این مطالب اشاره نشده است و من این مطالب را برای اولین بار در فضای مجازی تقدیم می کنم به اعضای خوب سایت سینما کلاسیک.

من زیاد با نظر جناب بروبیکر (ضمن احترام به نظر ایشان ) در خصوص ضد آمریکایی بودن این فیلم هم عقیده نیستم. اما از آنجا که بحث در این زمینه نیازمند اشاره به مطالبیست که خارج از موضوع سایت است در اینخصوص چیز زیادی نمی نویسم. اولین خون در سال 1972 از رمانی به همین نام نوشته دیوید مورل اقتباس شده است. ماجرای انتخاب نام رمبو از سوی مورل ماجرای جالبیست. اما بدانید که این نام از یک شاعر فرانسوی عاریه گرفته شده است. البته در کتاب نام کامل رمبو ، پیتر گونارسون رمبو است اما در فیلم به جان رمبو تغییر می کند.

مورل اولین خون را بر پایه زندگی واقعی یک قهرمان جنگ به رشته تحریر در می آورد. آودی مورفی یک سرباز امریکایی در جنگ جهانی دوم بود. مورفی یک قهرمان بود و مدالهای زیادی نیز بعد از جنگ کسب می کند. مورفی که بشدت از نظر روحی آسیب دیده بود و مرتبا استرس داشت در سال 1971 در یک سانحه هوایی جان می بازد. مورل پس از مرگ مورفی رمان خود را بروز می کند و بنابه دلایلی (سیاسی - فرهنگی) ماجرای قهرمان رمان خود را به دوران پس از جنگ ویتنام تغییر می دهد.

کلمبیا پیکچرز حقوق تولید این فیلم را به مورل پرداخت می کند. پروژه ساخت این فیلم در کمپانی برادران وارنر بتصویب می رسد. اما از سال 1972 تا سال 1982 ده سال زمان می برد تا 26 پیش نویس فیلمنامه از این رمان استخراج گردد. در طول یک دهه نام هنرپیشه های بزرگی برای ایفای نقش رمبو مطرح می گردد. فکر نمی کنم کسی بداند که ابتدا برای نقش رمبو استیو مک کوئین و پل نیومن و کلینت استیوود کاندید می شوند. حتی صحبت از آل پاچینو، رابرت دنیرو ، نیک نولتی ، جان تراولتا و حتی داستین هافمن مطرح می شود. اما تد کاچف  کارگردان فیلم نظرش روی سیلوستر استالونه تثبیت میگردد.

بی تردید ایفای نقش راکی در سه گانه ای به همین نام توسط استالونه در انتخاب او برای بازی در نقش رمبو بی تاثیر نبوده است. اما باز هم بد نیست بدانید که سیلوستر استالونه ابتدا این پیشنهاد را رد می کند اما نهایتا با یک درخواست سه و نیم میلیون دلاری بعنوان حقوق و دستمزد، بازی در نقش رمبو را می پذیرد. در کتاب ، رمبو در پایان داستان بدست سرهنگ تروتمن (فرمانده اصلی رمبو) کشته می شود. در فیلم نیز ابتدا همین سرنوشت در انتظار رمبو بود و حتی سکانس کشته شدن رمبو فیلمبرداری هم می شود. اما تصمیم گرفته می شود تا رمبو بر خلاف رمان مورل زنده بماند.

بنده در اینجا نیز با جناب بروبیکر موافق نیستم که رمبو را زنده نگه داشتند تا رمبو دو  و رمبو سه ساخته شود. (البته این یک نظر شخصی نیست بلکه با استدلال خدمتتان عرض می کنم) من وقتی سالها پیش در خصوص این فیلم تحقیق می کردم در هیچیک از منابع به این موضوع بر نخوردم که دلیل زنده ماندن رمبو ، ادامه داشتن ماجرا باشد. زیرا همانطور که می دانیم در سینما هیچکار غیر ممکنی وجود ندارد و حتی اگر رمبو در پایان فیلم مانند رمان اصلی بدست فرمانده خود کشته می شد اگر بعدها عوامل فیلم تصمیم می گرفتند که بخاطر مقبولیت و محبوبیت رمبو ، نسخه دیگری از آنرا بسازند بالاخره یک راهی پیدا می کردند. همانطور که در فیلم کمیسر متهم می کند ، همه شاهد بودیم که کمیسر مولدوان در پایان فیلم چگونه آماج هدف مستقیم تیراندازهای گارد آهنین قرار می گیرد و کشته می شود، اما ناگهان در فیلم انتقام دوباره زنده می شود و در تابوتش بجای جنازه آجر قرار می دهند، پس در اینجا هم اگر می خواستند می توانستند رمبو را مجددا زنده کنند.

اما دلیل اصلی زنده ماندن رمبو برگزاری یک نظر سنجی بین عوامل فیلم بود. در واقع همه به این نتیجه رسیده بودند که کشته شدن رمبو یک حس انزجار و تنفر بین مردم ایجاد می کند و درست نبود که با یک سرباز کهنه کار که برای کشورش جنگیده است سرنوشت مرگ رقم بخورد. بنابراین بر خلاف اینکه سکانس کشته شدن رمبو فیلمبرداری هم می گردد اما پایانی متفاوت برای آن رقم می زنند. طرح تولید رمبو دو و رمبو سه در واقع هرگز در زمان ساخت اولین خون  مطرح نبوده است.

اکنون به یک موضوع جالب دیگر می پردازم. نقش مربی و فرمانده رمبو (سرهنگ تروتمن) را قرار بود کرک داگلاس بازی کند و همه چیز برای این موضوع محیا بود. اما کرک داگلاس از اینکه در کتاب مورل دست برده شده است بشدت ابراز نارضایتی می کند. او معتقد بود که رمبو باید در پایان فیلم بمیرد. تد کاچف باید با چالش بزرگی دست و پنجه نرم می کرد. او برای حفظ کرک داگلاس حتی حاضر شد فیلمنامه را بگونه ای تغییر دهد که موضوع ادامه حیات و یا وجود رمبو را در پایان فیلم باز بگذارد. و اینکه رمبو در پایان فیلم مرده است یا زنده است را به تشخیص تماشاچی بسپارد. ( مانند بسیاری از فیلمهای مزخرف امروزی در سینمای ایران . متاسفانه این موضوع این روزها بسیار متداول شده است که کارگردانان مقلد در سینمای ایران فیلمهای خود را در اوج حساسیت بدون پایانی مشخص به اتمام می رسانند و فکر می کنند کار بزرگی کرده اند و به اصطلاح پایانش را می گذارند بعهده بیننده که در تفکرات خود پایانی به سلیقه خودش برای فیلم متصور گردد ) نهایتا آنها باید بین زنده ماندن رمبو و کرک داگلاس یکی را انتخاب می کردند. حتی یک سکانس با حضور کرک داگلاس فیلمبرداری هم می شود اما نهایتا این ریچارد کرنا بود که جایگزین کرک داگلاس می شود. ریچارد کرنا تنها هنرپیشه بازمانده از اولین خون بود که به همراه استالونه در رمبو دو و رمبو سه هم حضور می یابد.

یکی از ابزارهایی که در فیلم اولین خون خیلی مورد توجه بییندگان قرار میگیرد چاقوی رمبو بود. در سکانسی که رمبو از بالای صخره به پایین می پرد و به شاخه های درخت برخورد می کند ، بازویش پاره می شود و اگر خاطرتان باشد او انتهای چاقوی خود را باز می کند و از داخلش نخ و سوزن بیرون می آورد تا بازویش را خودش بخیه کند. طرح اولیه این چاقو توسط خود سیلوستر استالونه داده می شود و او خودش این چاقو را درست می کند. در واقع او چاقویی را با خود حمل می کند که ضرروری ترین ابزارهای بقا در دسته آن قرار دارد. یک لبه ان انقدر تیز بود که برای بریدن مواد غذایی استفاده میگردید و لبه دیگرش برای بریدن چوب. این چاقو ضد آب و ضد زنگ بود و در دسته آن لوازم ضروری پزشکی و یک نخ نایلونی برای ماهیگیری و ضرروری ترین ابزارهای شکار برای زندگی کردن در شرایط سخت قرار داشت. از روی این چاقو 6 قبضه ساخته می گردد که در صورت لزوم از دیگری استفاده شود. همچنین از قبضه های دیگر این چاقو در رمبو 2 و رمبو 3 نیز استفاده گردید.

برای ساختن رمبوی 2 دیگر رمان مورل وجود نداشت. بنابراین نوشتن فیلمنامه قسمت دوم اولین خون را جیمز کامرون با همکاری و نظارت استالونه بعهده میگیرد. جالب است اگر بدانید که جیمز کامرون برای نوشتن سناریوی ترمیناتور دو کاملا تخت تاثیر رمبوی 2 قرار میگیرد. در رمبوی دو وقتی تصمیم میگیرند به رمبو ماموریت جدیدی بدهند سرهنگ تروتمن برای یافتن رمبو به آسایشگاه روانی می رود. جائیکه سارا کانر در ترمیناتور دو در آنجا بستری بود . در واقع وجود فیلمنامه نویس مشترک باعث ایجاد چنین وجه های اشتراکی میگردد. سیلوستر استالونه برای بازی در رمبوی 2 بمدت 8 ماه تمرینات سخت ورزشی را انجام میدهد و آموزش می بیند. او در حین فیلمبرداری دارای رژیم سخت غذایی بود و هر روز صبح قبل از شروع فیلمبرداری بین 2 تا 3 ساعت برای آماده نگه داشتن خود سخت ورزش می کرد.

مطالب دیگر من بیشتر مرتبط می گردد به رمبوی سه و رمبوی چهار که خارج از حوصله این بحث است. نگارنده پست اولین خون جناب بروبیکر در بخش دیگری از پست خود نوع رفتار آمریکائیان با سربازان خود را با برخورد ایرانیان با رزمندگان خود مقایسه نموده است ، باید عرض کنم این قیاس اصلا صحیح نیست. ضمنا ابعاد رفتار خصمانه مردم آمریکا با این سربازان بسیار وسیعتر از آنچه که شما در اولین خون دیدید ، بود. جنگ ایران و عراق یک جنگ تحمیلی بود. در واقع سربازان ایرانی برای دفاع از خاک کشورشان تن به جنگیدن دادند. اما آمریکائیان مجبور به جنگیدن نبودند. انها صرفا برای دفاع از متحد خود راهی جنگ شدند. از طرفی جنگ ایران و عراق در مرز دو کشور در جریان بود. سربازان ایرانی در طول جنگ بارها به خانه های خود می آمدند و دوباره به جبهه اعزام می شدند.

اما جنگ در ویتنام یک جنگ پراکنده بود. دوری مسافت باعث گردیده بود سربازان سالها از وطن خود دور باشند. به همین دلیل وقتی بعد از پایان جنگ به کشورشان مراجعت کردند شاهد تغییرات زیادی بودند. آنها وقتی به ویتنام رفتند محبوب ترین فیلم مردم آمریکا جعبه موسیقی (اشکها و لبخندها) بود اما وقتی برگشتند فیلم آخرین تانگوی پاریسی (فیلمی سراسر برهنگی) فیلم محبوب مردم بود. مردم آمریکا آنقدر از جنایات سربازان خود در ویتنام شنیده بودند که در استقبال از سربازانشان روی پلاکاردهای خود نوشته بودند به خانه خوش آمدید قاتلین بچه!!! . عوارض ناشی از جنگ ویتنام بسیار پیچیده تر از آن است که ما فکر می کنیم. درباره وقایع این جنگ هزاران کتاب می توان نوشت. هنوز بعد از گذشت دهها سال از جنگ سربازانیکه اکنون بسیار پیر شده اند گاهی به ویتنام می روند. بسیاری از زنان فاحشه خانه های ویتنام هنگام ترک سربازان آمریکایی، از انها حامله بودند. این پیرمردان امروز و سربازان دیروز به دنبال فرزندان خود هستند.

جنگ ایران و عراق را هرگز نمی توان به جنگ ویتنام تعمیم داد. اما تعمیم حاج کاظم به رمبو به مراتب (البته تاحدودی) قابل درک تر است. هرچند در آنجا نیز تفاوتهای عمده ای وجود دارد. حاج کاظم یک سرباز آرمانگرا بود و از این حیث هیچ شباهتی به رمبو ندارد. اما اگر از نمایی دیگر به موضوع نگاه کنیم می توان شباهت های کوچکی در وقوع موضوع دو فیلم پیدا نمود.

در هر حال گستاخی بنده را ببخشید. سالها مطالعه آثار استادم جناب مسعود فراستی و درس گرفتن از محضر ایشان باعث گردیده است تا در اینطور مواقع کمی رک و شفاف باشم.  بنظر من در نقد و بررسی یک اثر سینمایی باید هرکسی نظر خود را شفاف بگوید و  ضمن احترام به یکدیگر تعارف و مراعات را باید کنار گذاشت. امیدوارم مطالبی که نوشتم برایتان مفید بوده باشد.