ارسال: #12

والکیری


کارگردان : برایان سینگر
نام هنرپیشه اعدامی : تام کروز در نقش کلنل اشتافنبرگ
محصول سال : 2008

در دهه شصت سینماهای کشور یک فیلم کلاسیک زیبا را بر پرده های خود در اکران داشت. واقعه بیست ژوئیه فیلمی بود که مدتی پس از اکرانش شبکه دوم رسانه ملی آنرا پخش نمود. سطح سواد و دانش تاریخی من و عدم دسترسی به منابع اطلاعاتی بشکل امروزی در حدی نبود که آنروز بین واقعیت و فیلم مرزی قائل شوم. اما بعدها فهمیدم که واقعه 20 ژوئیه بر گرفته از یک واقعه حقیقی بود.

فیلم واقعه بیست ژوئیه فیلم بی آلایش و ساده ای بود اما سالها بعد از ساخت فیلم کلاسیک واقعه بیست ژوئیه روایت دیگری از این واقعه تاریخی  ساخته می شود بنام والکیری. در واقع نام فیلم برگرفته از نام یک عملیات ویژه ایست که هیتلر فقط در زمان بحران کودتا و یا سوء قصد به پیشوا دستور آغاز آنرا صادر می کند.

این عملیات بگونه ای طراحی شده بود که طی 6 ساعت مخالفین را سرکوب می کرد. دستور آغاز این عملیات در صورت کشته شدن پیشوا فقط از طریق فرمانده ارتش می توانست صادر گردد. انتخاب نام والکیری برگرفته از یک افسانه کهن می باشد. افسانه ایکه ریشه در بانوانی دارد که دلاوران و کشته شدگان در جنگ را با خود به دیدار خدایان می برند.

کلاوس فن اشتافنبرگ از افسران برجسته آلمان بود. او در جنگ یک چشم و دست راست و دو انگشت از دست چپش آسیب دیده بود و شجاعتش بر هیچکس پوشیده نبود. اشتافنبرگ به همراه گروهی دیگر از ارتش به این نتیجه رسیده بودند که راه حل پایان جنگ و خونریزی و خودکامگی های هیتلر نابودی اوست. 



در 20 ژوئیه 1944 جلسه ای در مقر فرماندهی هیتلر برگزار میگردد. اشتفانبرگ کیف حامل بمب را در زیر میز قرار میدهد و خود از اتاق خارج می شود. وی پس از انفجار بمب و یقین از مرگ هیتلر سریعا خود را به برلین می رساند تا بهمراه دیگر متحدانش کنترل کشور را بدست بگیرد.

اما هیتلر از این ماجرا جان سالم بدر می برد و نقشه های خائنین به پیشوا نقش بر آب می گردد. عملیات والکیری بدستور شخص هیتلر آغاز می گردد و تمام خائنین دستگیر می شوند. سرهنگ اشتافنبرگ نیز آماده اعدام می شود. او بدستور پیشوا باید تیر باران شود. سرنوشت تلخی در انتظار کودتاچیان بود.




در طول مدت جکومت هیتلر بیش از 42 مورد سوء قصد به جان پیشوا کشف می گردد که از این میان 15 مورد آن به انجام می رسد اما در هر 15 مورد هیتلر جان سالم بدر میبرد. بسیاری از این سوء قصد ها توسط کسانی برنامه ریزی میگردد که سوگند وفاداری به هیتلر را یاد نموده بودند. اما از میان همه آنها واقعه 20 ژوئیه بیشتر معروف گردید.

در واقع یکی از دلایلش آن بود که رهبری این کودتا توسط وطن پرستی اجرا گردید که پیش از این در نبرد جراحات سنگینی را متحمل شده بود. سکانس اعدام اشتافنبرگ سکانس تاثیرگذاری بود. فلاش بکهای زندگی خصوصی اشتافنبرگ بسیار هوشمندانه اجرا میگردد.



در حالیکه دیگر مقامات شرکت کننده در کودتا هریک به گونه های مختلف کشته می شوند اما اشتافنبرگ قهرمانانه در مقابل جوخه آتش می ایستد و لحظاتی فبل از تیرباران آخرین جمله خود را شجاعانه فریاد می زند:
زنده باد آلمان مقدس ما.

از میان مقامات ارشدی که با اشتفانبرگ همکاری نمودند به مارشال رومل این فرصت داده می شود تا در بازداشتگاه با تپانچه خودکشی نماید. او تنها کسی بود که بدستور هیتلر  برایش مراسم تشیع جنازه گرفتند. در محل اعدام اشتافنبرگ اکنون مجسمه ای از او و یک پلاک برنزی نصب نموده اند که به روی آن نوشته شده است:

تو پایدار ماندی و شرم را تاب نیاوردی و جانت را برای آزادی افتخار و عدالت فدا کردی

در سکانس اعدام اشتفانبرگ کارگردان تمام المانهای لازم را برای نمایش شجاعت او بکار میگیرد. نورپردازی و حالت چهره تام کروز شجاعت را بجای ترس به بیننده القا می نماید. او قهرمانانه اعدام می گردد.




این فیلم با واکنش و انتقادات زیادی مواجه گردید. انتقاداتی که اکران آنرا مدتی به تعویق انداخت. بخش اعظم انتقادات بر می گشت به واکنش خانواده اشتافنبرگ. سرهنگ اشتافنبرگ در زمان اعدام دارای چهار فرزند بود و فرزند پنجم او بعد از اعدامش در زندان متولد می گردد.

فیلم با اعدام اشتافنبرگ به اتمام می رسد اما بد نیست بدانید که از میان پنج فرزند او یکی از پسرانش ژنرال و یکی دیگر به مقام عضویت در پارلمان آلمان و اروپا در می آید. فرزند پنجمش دختری بود که هرگز پدرش را ندید. او دو سال بعد از مرگ مادرش در سال 2008 از پایداریها و مشقتهایی که مادرش متحمل شده بود کتابی می نویسد که به فروش بالایی دست می یابد.

چهره اشتفانبرگ بعد از اعدام بسیار معنادار به بیننده نمایش داده می شود. او حتی با یک چشمش که بعد از اعدام باز مانده است به مخاطب خود پیام مهمی را می دهد. نگاه بعد از اعدام او نگاه پر معنائیست. گویی او به آینده می نگرد و با نگاهش نوید روزهای خوبی را به مخاطبش می دهد. رضایتمندی در چهره او موج می زند.




طبیعیست ساختن فیلمی درباره پدر این خانواده بزرگ مشکلاتی را بهمراه خواهد داشت. یکی از انتقادها به این فیلم بر می گردد به واکنش کسانیکه خبر مرگ پیشوا را می شنوند. منتقدین معتقدند کارگردان در واکنش این خبر نزد مردم به وافعیت وفادار نبوده. در این فیلم مردم زیادی از حد از خبر مرگ هیتلر اندوهگین می شوند.

اعدام سرهنگ کلاوس فن اشتافنبرگ را می توان یکی از تلخترین اعدامهای سینمایی نامید. زیرا مخاطب  می داند که این واقعه حقیقت دارد. اما وقتی مخاطبین در می یابند که تنها 9 ماه بعد از اعدام اشتافنبرگ برلین سقوط می کند و هیتلر نیز خودکشی می نمایند، اندوهشان دو چندان می شود.

پی نویس: پیش نویس این پست در پروفایل بنده در کافه موجود است و متاسفانه فرصت ارسال آن محیا نگردید. این پست را بسیار مفصل تر چندی پیش در این سایت نوشته بودم اما متاسفانه بدلیل عدم ذخیره سازی و باز بودن صفخات متعدد ارسال آن موکول گردید به امروز که برای سومین بار آن را بازنویسی نمودم و بعنوان اولین پست جدید در این جستار آنرا تقدیم دوستان می نمایم و از این پس این مبحث در این تاپیک ادامه می یابد ......