ارسال: #26

درست درسالی که قیصر ساخته شد به به و چه چه تمامی منتقدین فیلم به راه بود. از پرویز دوائی بگیرید تا ابراهیم گلستان. از نجف دریابندری بگیرید تا عوام الناس. اما یک نفر درست در وسط معرکه نوشت : دیدن قیصر وقت مرا تلف کرد. یک فیلم به تمام معنا مزخرف که تمام اتفاقاتش مطابق با خواست قیصرساز پیش میرود. از اینکه پلیس اینقدر احمق است که جنازه چاقو خورده از پشت فرمان را خودکشی می انگارد و همیشه برای عرض تسلیت سر میرسد. از اینکه بازارچه نایب گربه حمامی هست که وقتی قیصرخانش یکی را زیر دوش آب می کشد موقع خروج اصلا نگران این نیست که یک نفر زیر دوش رود و جنازه را ببیند و فریاد بزند و یا حتی متوجه خونی بشود که از زیر دوش خانه به بیرون جاری است و با خیال راحت لباس می پوشد و با دیگران چاق سلامتی میکند و وقتی کار دیکری ندارد با خونسردی خارج میشود. چرا؟ چون قیصرساز اجازه نمیدهد کسی زیر دوش برود و قیصرش را رسوا کند و به دام بیندازد....

پس از این نقد کوبنده دکتر هوشنگ کاووسی تمامی منتقدین دست و پا زنان از کاووسی بد گفتند و خود او را به باد انتقاد گرفتند. چرا؟ چون خلاف رودخانه منتقدین و مردم شنا کرده بود. اینکه درست میگفت یا غلط، مهم نبود. مهم برای آنها سازی دیگر زدن و همرنگ جماعت نبودن بود.
کاووسی در دهه 70 در شبکه 2 سیما وقتی او را برای نمایش فیلم باشو غریبه کوچک دعوت کرده بودند در آغاز نقدش چنین شروع کرد: این فیلم یک فیلم فوق العاده مسخره است و بیضائی با این فیلم بطور کل مرا از خود ناامید کرد. وقتی مجری با دهانی باز پرسید : استاد ولی این فیلم چندین جایزه از جشنواره فجر گرفته و تمام منتقدین آنرا قبول دارند ، با صحبت کاووسی مواجه شد که نظر خود شما چیست؟ مجری گفت فیلم فوق العاده ایست. کاووسی پرسید فوق العاده یعنی بی نقص. درست است؟ مجری گفت بله کاملا. کاووسی گفت شما به من بگوئید این خانم (سوسن تسلیمی) چرا چون دیوانگان و به یک آن در مزرعه آن سروصدای غیرعادی را راه می اندازد و کجای فیلم از دیوانگی او صحبتی به میان آمده و یا مقدمه ای بر این حالت ساخته شده است؟ و مجری هیچ حرفی برای گفتن نداشت. چون کاووسی کاملا درست میگفت.

من از نزدیک با فراستی صحبت کرده ام. با کسی رودربایسی ندارد. قضاوتهایش بر پایه قابهائی است که از سینما بلد است. روی حرفش هم می ایستد و هرگز کوتاه نمی آید. این نیست که یک روز بگوید فلان فیلم خوب است و فردا حرف خودش را پس بگیرد. این نیست که فروش یک فیلم باعث شود از یک فیلم تعریف کند. این نیست که بخاطر ترس از اخراج از سیما از کسی عذرخواهی کند. این نیست که جواب توهین کسی را با برافروختگی بدهد. با کسی بده بستان هم ندارد که خود را مدیون کسی ببیند. تمام این خصوصیات از نظر من یک امتیاز است. حتی اگر عقیده اش غلط باشد ، از آنجا که روی همان عقیده قفل میشود و کوتاه نمی آید فی نفسه این عمل یک امتیاز و قابل ستایش است.

اما چرا اینروزها این برنامه نخود آش سینماگران شده است؟ و همه با هم عزم خود را جزم کرده اند که هفت را و مجریانش را سقط کنند. به شخصه از پرویز پرستوئی انتظار نداشتم با آن سابقه کاری اینچنین جوگیر شود و علیه افخمی و فراستی صحبت کند. رضا کیانیان سال قبل بخاطر جمع کردن آرا برای چیزی که نمیگویم چیست در اینستاگرام بساطی درست کرده بود. به او پیام دادم در شان شما نیست که از این کارها کنید. در شان کسی که مردم ما او را رابرت دنیروی سینمای ایران میدانند نیست که در این بچه بازیها سهمی داشته باشد. بلافاصله محو شد و آنتنش قوی بود که مغز مطلب را گرفت... اینروزها پرستوئی هم با وجودی که همشهری ماست اما خودش را نخود هر آشی میکند. از دخالت در سیاست و احیای خلیج فارس بگیرید تا گیردادن به آدمهای ضعیفی مثل افخمی. آدم بزرگ احتیاج به دفاع از خود ندارد. مردم از او دفاع خواهند کرد. لازم نیست یک آدم بزرگ برای تخریب کسی رویش برافروخته شود. آدم بزرگ بزرگ است و کوچک کوچک. اینکه فراستی گفته است پرستوئی لیاقت بهترین بازیگر سال 94 جشنواره فجر را نداشت دوحالت بیشتر ندارد: اگر فراستی و نظرش از نظر پرستوئی مهم نیست پس نباید این صحبت روی اعصاب پرستوئی باشد و اگر فراستی و صحبتش مهم است که چرا بر بوغ میکنید که مهم نیست؟! به همین خاطر است که میگویم در اینگونه موارد سکوت بهترین راه حل است.

چرا جامعه فعلی سینمائی ما اینقدر به تعریف و تمجید شنیدن عادت کرده؟ مگر در خط کش سینمای جهان کجا ایستاده ایم که اینقدر از خود و سینمای خود راضی هستیم؟ فیلمفارسی دهه 40 و 50 را اینروزها در هر سینمائی میتوانید ببینید. ارتباطات دختر و پسر و غش و ضعف این و آن برای هم از یکسو (برای گیشه و پول ) و نشان دادن فقر و فلاکت و اعتیاد و فمنیست گری (برای جشنواره ها). کجای این سینما لیاقت تمجید و تعریف دارد که طبل کوبان از هر نقدی گریزانیم؟ فیلمهای سالهای قبل ما اینروزها از شبکه تماشا و نمایش در حال پخش لست. بولله وقتی با دقت نگاه میکنیم از فیلمنامه های ضعیف ، از ساختار ضعیفتر ، از ضعف در دوربین و گریم و فیلمبرداری و کارگردانی و هرآنچه که دوست داشته باشید میتوانید در این سینما پیدا کنید و این درحالیست که اگر فیلمهای قدیمی تر کلاسیک جهان را هزاران بار هم ببینید بجای یافتن نقص ، فقط لذت می برید. کجای سینمای ما در این 40 سال کلاسیک بوده (جز تعدادی انگشت شمار فیلم) که اینروزها سر ما اینقدر بالاست؟ اگر به سوراخ دستشوئی باز کردن فیلمی به ما جایزه جهانی دادند(ابد و یک روز) تا تجاوز به یک زن و تجاوزگری مظلوم که هم بیننده دلش نمی آید به او آسیبی برسد هم زنی که مورد تجاوز قرار گرفته (فروشنده) کجای فرهنگ ما ثبت و ضبط است؟ ما با بوغ فیلمها را خود باد میکنیم تا جائی که کارگردانان ما که تمجیدها را از خود ما شنیده اند فکر میکنند فیلمشان بی نقص ترین فیلمهای تاریخ سینما هستند  و وقتی یک نفر مثل فراستی سوزن برمیدارد تا این بادکنکها را بترکاند ، صدای ترکیدنشان را کسی تاب نمی آورد

یک نفر به من بگوید نوید محمد زاده در عکس روی جلد ماهنامه شماره 521 فیلم منتشر شده در 12 بهمن امسال روی سیمرغ جشنواره چیکار میکند که همان قصه را ده روز بعد در اعلام نتایج جشنواره می بینیم!  و یک نفر دیگر به من بگوید عکس همین آدم در شماره جدید ماهنامه فیلم در تبلیغ شماره دیگری از همین ماهنامه چه میکند؟ آیا به تازگی به دامادی سران ماهنامه فیلم و مدیران جشنواره درآمده که در عرض ده روز میشود سوپر استار سینمای ما آن هم بشکل سفارشی؟ .... حال اگر یک نفر یا خود این آقا همین صحبت مرا بشنود ممکن است به قبای مبارکش بربخورد که چرا شخصی چنین نوشته؟ یا طاقت نقد را نداریم یا توان پاسخگوئی. همه چیز را با انگ تصور کردن آیا پاسخ درست به انتقاد و نظر دادن است ؟ حکایت فراستی هم به همین وضع است. او گاه رشته ها را براحتی پنبه میکند و مطالبی میگوید که خوشایند اصحاب سینما نیست. بجای آنکه نقد را با نقد و صرفا در همان محدوده پاسخگو باشیم و بگوئیم که چنان که شما میگویئد نیست و قصه به این دلیل و بدان علت و با چنین استدلالهائی خلاف نظر شماست ، چوب و چماق برمیداریم که خیزید و خز آرید که هنگام خزان است.