ارسال: #6

با اجازه از منصور بزرگوار در این پست به بررسی دو دوبله فیلم سینمایی گذرگاه کاساندرا خواهم پرداخت. تحلیل فیلم را هم به عهده بروبیکر و مسعود محترم می‌گذارم تا بعدا در تاپیک آمریکا علیه آمریکا مفصل به آن بپردازند.



گدرگاه کاسندرا (1976)
کارگردان :  فیلبرداری: انیو گوارنری
تدوین : فرانسواز بونو، روبرتو سیلوی
فیلمنامه: رابرت کاتز، 

جرج پن کاسماتوس

، تام منگویتز
تهیه کننده : کارلو پونتی
موسیقی : جری گلداسمیت

این فیلم دوبار دوبله شده است. یکبار پیش از انقلاب و به مدیریت دوبلاژ ابوالحسن تهامی نژاد جهت اکران سینمایی و برای بار دوم بعد از انقلاب توسط ایرج ناظریان جهت پخش ویدویی.
علت دوبله مجدد این فیلم و کلا دوبله‌های ویدویی را قبلا از واترلو گرامی شنیده‌ایم:

نقل قول:بعد از انقلاب با آمدن ویدیو نیاز به دوبله فیلم بود و در آن دوران که نمایش فیلم خارجی کم شده بود کسی به فکر اینکه برود ببیند "کدام فیلم کجا دوبله شده ایا صدای ریل  استودیویی دارد ، ندارد ، موجود است یا نیست ، 35 است نیست"  نبود بنابراین فیلم مورد نظر دوباره دوبله میشد

بررسی دوبله برخی از شخصیت‌‌‌‌های اصلی فیلم



در هر دو دوبله ایرج ناظریان با هنرمندی تمام به جای ریچارد هریس صحبت کرده است. صدای ایشان بسیار مناسب این نقش و کلا این هنرپیشه بوده. از دیگر فیلم هایی که شاهد هنرنمایی ناظریان به جای ریچارد هریس هستیم، می‌شود به فیلم اورکا نهنگ قاتل اشاره کرد.



در دوبله اول ژاله کاظمی و در دوبله دوم رفعت هاشم پور به جای سوفیا لورن صحبت کرده‌ است. هر چند ژاله کاظمی گوینده ثابت سوفیا لورن بوده ولی رفعت هاشم پور هم اجرایی دیدنی در این نقش داشته است.

 

در دوبله اول امیر هوشنگ قطعه‌ای و در دوبله دوم ژرژ پطروسی به جای مارتین شین صحبت کرده ‌است. با اینکه صدای خسروشاهی را به جای مارتین شین جوان بسیار می‌پسندم (با استناد به دوبله اول اینک آخرالزمان و شمارش معکوس نهایی) ولی در این فیلم امیر هوشنگ قطعه‌ای در برگرداندن این نقش به فارسی کاملا موفق عمل می‌کند. (دوستان را ارجاع می‌دهم به لحظه‌ای که دست ناوارو رو می‌شود و اسلحه به روی بقیه می‌کشد.) از این فیلم هم بگذریم، امیر قطعه‌ای همیشه در گویندگی به جای شخصیت‌های دو رو موفق بوده. اجرای ژرژ پطروسی را در دوبله دوم اصلا نپسندیدم.



در دوبله اول چنگیز جلیلوند و در دوبله دوم حسین عرفانی به جای برت لنکستر صحبت کرده‌اند. بعد از مهاجرت جلیلوند از ایران دوبله یکسری از بازیگرانی که قبلا به جای آنها صحبت کرده بود به عرفانی رسید بازیگرانی چون کلارک گیبل، مارلون براندو، پیتر اوتول و در این فیلم برت لنکستر. هر چقدر که عرفانی در دوبله دوم بربادرفته اجرای خوبی دارد برعکس در این فیلم با واگذار کردن میدان به حریف لطمه شدیدی به دوبله فیلم وارد می‌کند.



در دوبله اول فهیمه راستکار و در دوبله دوم سیمین سرکوب به جای اینگرید تولین صحبت کرده است. فهیمه راستکار کاملا این نقش را به تسخیر خود درآورده به طوریکه اگر روزی بخواهیم ده نقش برتر ایشان را انتخاب کنیم، مطمئنا یکی از آن‌ها دکتر استرندر خواهد بود. به گویندگی سیمین سرکوب هم در دوبله دوم ایرادی وارد نیست.



در دوبله اول ابوالحسن تهامی نژاد و در دوبله دوم شهروز ملک آرایی به جای او جی سیمپسون صحبت کرده است. این هم مدرکی از باندبازی در دوبله پیش از انقلاب. تهامی نژاد با وجود در دسترس بودن گویندگان مختلف، دوبله دو نقش اصلی فیلم را خود به عهده گرفته؛ هر چند صدایش برای سرگرد استارک مناسب است ولی برای او جی سیمپسون تعریفی ندارد. گویندگی ملک آرایی هم زیاد جالب نبود.



در دوبله اول محمد باقر توکلی و در دوبله دوم سیامک اطلسی به جای لی استراسبرگ صحبت کرده است. صدای محمد باقر توکلی همیشه مناسب پیرمردان دانا و دوست داشتنی بوده که در دوبله اول به خوبی از عهده نقش برآمده است. تیپ طنز گونه سیامک اطلسی لطمه دیگری به دوبله دوم زده است.

سایر گویندگان در هر دو دوبله به خوبی نقش‌های خود را اجرا کرده‌اند.رنجی که این روزها دوبله فارسی از نبود امثال رحمانی، سلطانی، هاشمی،خاوری و... می‌کشد، در تک تک دوبله‌های جدید قابل لمس است.

ترجمه
دوبله اول ترجمه و جمله بندی بهتری نسبت به دوبله دوم دارد.

مثال: دکتر چمبرلین در حال مجادله با کاپیتان اسکات

You're not Mackenzie's robot!
دوبله اول: تو که بنده مکنزی نیستی
دوبله دوم: تو که ماشین مکنزی نیستی آدمی
 
بعد از انقلاب و در نبود نماینده کمپانی یا صاحب فیلم مدیران دوبلاژ یکسری تحریف‌های من در آوردی در دوبله آثار وارد کرده‌اند. نمونه این تحریف‌ها که ارتباطی به سانسور نداشته حتی در دوبله دوم پدرخوانده و بربادرفته هم شنیده می‌شود.

مثال: زمانی که سربازان در حال قرنطینه قطار هستند از زبان نایدو می‌شنویم:

 The night, messieurs, dames...she is stuck to the window.
دوبله اول: شب آمد خانم‌ها و آقایان و مرگ به پنجره چسبیده.
دوبله دوم: شبی که از بازداشتگاه فرار کردیم درست نزدیک پنجره زنم را زدن!

صداگذاری
هر دو دوبله باندسازی خوبی دارند. برعکس بقیه دوبله‌های اوایل انقلاب که از موسیقی فیلم های دیگه در صداگذاری استفاده می‌شده،خوشبختانه از موسیقی اصلی فیلم در دوبله دوم استفاده شده است.

سانسور
چون نسخه کاملی از دوبله اول در دسترس نبود،در این مورد نمی‌شه نظر داد. دوبله دوم سانسور‌های معمول اوایل انقلاب را داراست.

نتیجه گیری
اگر از گویندگی بی مورد تهامی نژاد به جای او جی سیمپسون چشم پوشی کنیم،دوبله اول بسیار شنیدنی تر از دوبله دوم است.



*با تشکر از پدرام و زینال بندری عزیز جهت تکمیل فهرست گویندگان


در پایان کلیپی از مقایسه دو دوبله فیلم تقدیم می‌شود:



لینک دانلود: https://archive.org/download/cassandra_2...sandra.mp4