ارسال: #1

(قبل از خواندن پست از کاربران محترم بخاطر غلطهای املایی و جمله بندی ضعیف عذرخواهی می کنم. مدیریت سایت گفتند پست را ارسال کنم ایشان خودشان جمله بندی و قوانین نوشتاری را اصلاح میکنند و از این بابت از ایشان تشکر میکنم)

مقدمه: مطالبی که در اینجا درج میشود حاصل تحقیق در ریفرنسهای مختلف است و درواقع گردآوری شده است. بدلیل علاقه ایکه به محصولات والت دیسنی (بویژه دو انیمیشن بلند گربه های اشرافی و شیر شاه ) داشتم این مطالب را جمع آوری کردم و برای اولین بار سه سال پیش در یک کنفرانس خصوصی آنرا برای علاقمندان بازگو کردم و اکنون برای اولین بار بصورت نوشتاری به شما تقدیم می کنم. چیزیکه بیش از پیش من را به این انیمیشن علاقمند نمود دوبله زیبای آن به زبان فارسی بود که به مدیریت بهرام زند انجام پذیرفت.

در این مقال ضمن بررسی این انیمیشن زیبا به بررسی مشهورترین دوبله های بین المللی آن می پردازم و سعی می کنم تا جائیکه سوادم یاری کند دوبله ها را با هم مقایسه نمایم. در ایران این انیمیشن دوبار دوبله شد. دوبله مزخرف گروه گلوری اصلا ارزش نقد ندارد اما برای اینکه بدانید چرا می گویم مزخرف در طول نوشته های خود دلایل خودم را عرض می کنم. اما دوبله بهرام زند را می توان در ردیف دوبله های بین المللی قرار داد. به همین منظور ابتدا جدولی را که پیش از این در بخش دیگری ارسال نموده بودم برای یادآوری و استناد به بخشهای آن مجددا در اینجا تکرار میکنم:

نقش	دوبله والتدیسنی	دوبله فرانسوی	دوبله اسپانیایی	دوبله ژاپنی	دوبله صدا و سیما	دوبله گلوری
موفاسا(پدرسیمبا)	جیمز جونز	ژان رنو	پائولو فلورس	شینیا اوادا	بهرام زند	علیرضا طاهری
سیمبا ی نوجوان	جاناتان تایلر توماس			سوتا موراکامی	مهوش افشاری	آرزو آفری
سیمبای بالغ	متئو براد اریک	امانوئل کورتیل	آرتور مرکادو	میتسورو میاموتو	جلال مقامی	کیوان صادقی یگانه
نالا (نوجوان)	نیکیتا کالامه		کارلا فالکن		رزیتا یار احمدی
نالا (بالغ)	مویرا کلی	سیبل تورا	ماریا فرناندا مورانا	ریکو هانامورا	مینو غزنوی	آرزو آفری
سکار	جرمی آیرونز	ژان پیات	سباستین لاپور	هاروهیکو جو	خسرو شمشیرگران	حامد عزیزی
تیمون	نیدن لانی	ژان فلیپه پوی مارتین	آلبرتو میزا	یوجی میتسویا	علی همت مومیوند	محمد رضا صولتی
پومبا	ارنیه سابلا	میشل الیاس		آتمو کوبایاشی	محمد عبادی	محمدرضاعلیمردانی
رافیکی	روبرت گویلومی	مد هوندو	ژان فرناندز	ریوجی سایکاچی	عباس سلطانی	رهبر نوربخش
زازو	روان آتکینسون(بین)			هیدیوکی اومیزو	تورج نصر	امین قاضی
شنزی	ووپی گلدبرگ	مایک داراه		تومیه کاتااوکا	پرویز ربیعی
بانزای	چیچ مارین	مایکل ملا		بن هی اورا	شهروز ملک آرایی
اِد	جیم کامینگز				علی همت مومیوند
نقش	دوبله والت دیسنی	دوبله فرانسوی	دوبله اسپانیایی	دوبله ژاپنی	دوبله صدا و سیما	دوبله گلوری

  

 سی و دومین انیمیشن والت دیسنی رنگ و بوی دیگری داشت. برداشتی از شاهکار شکسپیر یعنی هملت. شیر شاه در واقع برداشتی بود از معروفترین رمان شکسپیر. سیمبا بچه شیری بود که مانند هملت مورد بی مهری عموی خود واقع شده بود و عموی او اسکار نیز درست مانند رمان هملت سلطنت را از راه غیر مشروع  از چنگ برادرش در می آورد و او را به قتل می رساند. کمپانی محبوب والت دیسنی معمولا سالی یک انیمیشن بلند سینمایی را عرضه می کند. اما شیر شاه را دو سال بعد از محصول قبلی خود ارائه میکند. والت دیسنی در سال 1991 دیو و دلبر را می سازد و سال 1392 علاالدین. اما شیر شاه در سال 1994 ارائه میشود. و بعد از آن دوباره همان روال سالی یک فیلم تکرار میشود. (پوکوهانتاس 1995 - کوژ پشت نتردام 1996 - هرکول 1997 و ....)

روند تولید سالی یک فیلم قبل از تولید شیر شاه نیز گاهی شکسته میشد. اما گاهی هم پیش می امد که در یکسال دو فیلم تولید می کرد. دهه شصت و هفتاد اوج کم کاری دیزنی بود. دیزنی وقتی در سال 1959 زیبای خفته را ساخت دو سال طول کشید تا در سال 1961 صد و یک سگ خالدار را بسازد و مجددا دو سال طول میکشد تا شمشیر در سنگ (1963) را تولید کند. و سپس چهار سال بعد یعنی 1967 کتاب جنگل را می سازد و نهایتا سه سال بعد در سال 1970 گربه های اشرافی را تولید می کند. (یکی از دیگری زیباتر و قشنگتر) و سه سال بعد 1973 هم شاهکار رابین هود را تولید می کند.

اما دهه هشتاد و دهه نود برای والت دیسنی سالهای پرکاری محسوب می شود. شیر شاه در دوره ای ساخته می شود که به آن رنسانس دیزنی می گویند. البته وقتی صحبت از سالی یک فیلم و یا فاصله دوسال یک فیلم می شود اینطور نیست که دیزنی آن انیمیشن را در همان سال ساخته است. کمپانی والت دیزنی متشکل از تیم های بسیار حرفه ایست که گاهی همزمان چند تیم به روی پروژه های مختلف متمرکز می شوند. مثلا طرح اولیه همین شیر شاه از سال 1988 (یعنی 6 سال قبل از ارائه آن) مطرح میگردد. در سال 1388 جلسه ای بین آقای جفری کاتزنبرگ و roy E برگزار میگردد و پروژه شیر شاه تصویب میشود. درست در همان سال دیزنی در اروپا روی پروژه فیلم الیور مشغول کار بود. توماس دیش داستان اولیه آنرا می نویسد.

  


دیزنی بعد از جذب چندین انیماتور در سال 1991 پروژه شیر شاه را همزمان با انیمیشن پوکوهانتاس آغاز می کند. اتودهای اولیه زده میشود. برای تمام سکانسها اسکرینهای گرافیکی زده میشود. انیمیتورهای دیزنی با تشکیل جلسات طولانی ذهنیات خودشان را به روی کاغذ می ریختند و با یکدیگر برای رسیدن به بهترین طرح مشورت می کردند . پس از مدتی دیزنی کارمندانی که درگیر پروژه شیرشاه بودند را برای مطالعه و پژوهش به روی حیوانات به یک پارک ملی  به نام دروازه جهنم به کنیا می برد. آنها تمام حرکات حیوانات را زیر نظر داشتند تا بتوانند بهترین برداشتها را روی کاغذ بیاورند .

در حالیکه 20 دقیقه از انیمیشن در استودیوی MGM در فلورایدا تولید شده بود آقای هان به پروژه اضافه میگردد. او به بخشهایی از فیلم معترض بود بنابراین بخشهایی از فیلمنامه ترمیم و بسرعت بازنویسی میگردد. سرانجام در 15 ژوئن سال 1994 شیرشاه روی پرده های سینما رفت و بشدت نظر همه را بسمت خود جلب نمود.
شیرشاه گیشه را تسخیر کرد و عناوین زیادی را کسب نمود. در سال 1994 تا 1995 کمتر آمریکایی را می توانستید پیدا کنید که شیرشاه را ندیده باشد. دیزنی بعدها بخاطر محبوبیت شیرشاه دو فیلم دیگر با استفاده از شخصیتهای این انیمیشن می سازد تا سه گانه شیر شاه را کامل کرده باشد.


 
    

در سال 2012 دیزنی مجددا به سراغ شیرشاه سال 1994 خود می رود و اینبار نسخه سه بعدی آنرا تولید می کند. نسخه ایکه بر خلاف انتظار با توجه به تکراری بودن موضوع فیلم اما باز هم به فروش بالایی دست می یابد. من نمیدانم شما نسخه سه بعدی آنرا دیده اید یا خیر. من آنرا در سالن سینما دیدم. فقط با دیدن نسخه سه بعدیست که می توانید وحشت حاصل از رم کردن حیوانات را در دل سیمبا درک کنید. گاهی واقعا حس میکردم حیوانات تا لحظاتی دیگر از روی من رد می شوند و دیزنی ثابت کرد که اگر کاری بخواهد انجام بدهد بهترینش را انجام میدهد. سکانس رم کردن حیوانات در دره را می توان یکی ز بهترین سکانسهای نسخه سه بعدی شیر شاه دانست.







دیزنی معمولا بهترین بازیگران را که دارای صدائی یونیک باشند را برای گویندگی به روی شحصیتهای کارتونی خود دعوت می کند.برای شیر شاه اکیپی از بهترین صداها انتخاب میشوند. بدلیل برجسته بودن این محصول والت دیسنی در تمام کشورها همین رویه انجام می شود. قبل از ورود به مبحث دوبله نگاهی به تیمهای دوبله این انیمیشن بصورت گروهی در کشورهای مختلف می کنیم زیرا در ارسال های بعدی به این اسامی زیاد اشاره میشود:



عوامل دوبله والت دیسنی به زبان اصلی (انگلیسی)

---

 عوامل دوبله انیمیشن شیر شاه به زبان فارسی  

              



          

---

عوامل دوبله شیرشاه به زبان ژاپنی

---

عوامل دوبله شیرشاه به زبان اسپانیایی

---

عوامل دوبله شیرشاه به زبان آلمانی

---

عوامل دوبله شیرشاه به زبان پرتغالی

---

عوامل دوبله شیرشاه به زبان فرانسوی

---

عوامل دوبله شیرشاه به زبان عبری

---

هریک از اسامی بالا را که گوگل کنید خواهید دید آنها در کشور خودشان دارای اسم و رسم هستند. همانطور که شما وقتی نام منوچهر اسماعیلی یا خسروخسروشاهی را سرچ می کنید با انبوهی از اطلاعات روبرو می شوید این اسامی هم اغلب دارای شهرت هستند.
من در پست بعدی یک به یک شخصیتها را بررسی می کنم و برای اینکه ترتیب رعایت شود طبق جدول از موفاسا پدر سیمبا شروع می کنم و این موضوع را با کفتارها به پایان می برم. سعی می کنم ضمن معرفی شخصیت های بین المللی به انتخاب های آقای بهرام زند هم بپردازم. ایشان ابتکارهای جالبی در این انیمیشن بخرج دادند که به یک یک آنها می پردازم. تنها ضعف دوبله فارسی فقط ترجمه ست که من نمی دانم فیلم را چه کسی ترجمه کرده و در اختیار اقای زند گذاشته است زیرا بعضی جاها واقعا از موضوع خارج می شود اما کار گوینده ها آنقدر عالیست که می توان از این تغییرات چشم پوشی کرد.

همچنین همانطور که قبلا گفتم صوت دوبله این انیمیشن را من چهار سال پیش بازسازی کردم زیرا دوبله ایکه من داشتم کیفیت صدایش بسیار بم و خراب بود که با نرم افزار تاحد توانم آنرا بهبود دادم و از سایتی که دانلود کرده بودم برایش ارسال کردم و آنها هم فایل من را جایگزین کردند. البته الآن اغلب سایتها شیرشاه گلوری را برای دانلود گذاشتند اما هر کدام هم که صوت دوبله بهرام زند را گذاشته اند بیشترشان نسخه بازسازی شده من را گذاشته اند.
در پستهای بعدی من لینک صوت دوبله اول شیرشاه را هم می گذارم تا اعضایی که آنرا ندارند دانلود کنند و از دیدن این انیمیشن با صدای پیشکسوتان دوبله لذت ببرند.
در پایان این پست باز تصاویری از اتودهای اولیه طراحان دیزنی را ارائه می کنم که با دقت تمام برای خلق شخصیتها هر چه در توان داشتند گذاشتند.
 

 


   

---

بروبیکر: منوچهر محترم- ضمن تشکر از ارسال شما من برخی از جملات را کمی تغییر دادم. اگر در پستهای بعدی بین پاراگرافها یک فاصله اضافی ایجاد کنید و اسامی فیلمها و شخصیتها و گویندگان را بولد(پر رنگ) نمائید نیازی به ویرایش بنده نخواهد بود. ضمنا اگر فایل اصلاح شده صوت شیرشاه را برای بنده ارسال کنید آنرا روی آپلود سنتر سایت آپ می کنم تا اعضا بتوانند آنرا دانلود کنند.
 

 

 

 

ارسال: #2

بررسی عوامل دوبله شخصیتهای انیمیشنی شیر شاه





مو فاسا


تیم دوبله موفاسا:




موفاسا یک سلطان کامل بود. انیماتور های دیزنی چهره او را بگونه ای نقاشی کردند که در آن اقتدار و رافت و مهربانی را تواما می توانستید ببینید. همانطور که برعکس چهره اسکار را بگونه ای ارائه کردند که از آن شرارت می بارید. برای چنین چهره ای باید صدایی انتخاب کرد که مکمل شخصیت باشد.تهیه کنندگان دیزنی برای انتخاب دوبلور موفاسا بسیار اختلاف نظر داشتند. آنها ابتدا شون کانری را برای گویندگی موفاسا پیشنهاد می کنند اما نهایتا جیمز جونز انتخاب میگردد. جیمز جونز باتجربه بهترین صدایی بود که دیزنی برای مقتدرترین شخصیت کارتونی خود انتخاب کرد. او پیرترین عضو تیم دوبله شیر شاه است . او ژانویه امسال 85 ساله شد. یعنی زمانیکه بجای موفاسا گویندگی میکرد 63 ساله بود. جیمز ایرل جونز متولد 17 ژانویه سال 1931 می سی سی پی آمریکاست.

صدای او آنقدر برای موفاسا مناسب بود که دیزنی در شیرشاه2 در سال 1998 و شیر شاه 3 در سال 2008 همچنان از وجود او بجای موفاسا بهره می برد. وی همچنین در بازی ویدئویی شیر شاه که در سالهای 1995 و 2006 تولید گردید برای گویندگی بجای موفاسا دعوت شد.  ببینید او بجز موفاسا در چه انیمیشنهای دیگری گویندگی کرده است :




او دستی بر نریشن گویی هم دارد. اینها نمونه هایی از کار اوست:




از آنطرف ژان رنو در نسخه فرانسوی بجای موفاسا گویندگی می کند. یعنی همان کسیکه در فیلمهای ایرانی بهرام زند بجایش اغلب گویندگی می کند. ژان رنو بجز گویندگی در انیمیشن شیر شاه سابقه گویندگی باز هم داشته است. در زیر به این مورد اشاره می کنم:




اما در ایران بهرام زند خودش بجای این شخصیت گویندگی می کند. او هیچوقت تیپ سازی نکرده است و نمی کند. در اغلب فیلمهایی که گویندگی می کند فقط گاهی برای  شخصیتهایی که لازم است به آنها صلابت بدهد تن صدای خود را محکم می کند. بعبارتی او گوینده ایست که در هر فیلمی تا لب به سخن می گشاید می توان فهمید که بهرام زند است. شاید برای هر کسی عجیب باشد که او حالا در یک انیمیشن می خواهد گویندگی کند. اما این اصلا عجیب نیست. زیرا شخصیتهای انیمیشن شیرشاه  فراتر از یک انیمیشن هستند. نه تنها بهرام زند بلکه هیچیک از گویندگان دیگر (بجز همت مومیوند و محمد عبادی ) برای شخصیتهای شیر شاه تیپ سازی نکردند و از صدای واقعی خود استفاده کردند.

البته بهرام زند و خسرو شمشیرگران فقط کمی به صدای خود انعطاف دادند . اگر همت مومیوند و محمد عبادی هم تیپ سازی کردند دلیلش آن بود که تیمون و پومبا ذاتا شخصیتهایی بودند که باید برایشان تیپ سازی می شد. بهرام زند مناسبترین نقش را برای خودش انتخاب می کند و اگر چه سعی می کند کمی صدایش را بواسطه انیمیشن بودن منعطف کند اما کدام عاشق دوبله ایرانیست  که تن صدای بهرام زند را از دهان موفاسا تشخیص ندهد؟

---

اسکار (برادر مو فاسا)
 

تیم دوبله اسکار





اگر قید سه کفتار فرصت طلب را بزنیم او منفورترین چهره فیلم است. هیکل او نحیف تر و ضعیف تر از اسکار نقاشی شده است. همچنین پدیدآورندگان دیزنی برای متمایز کردن او با سایر شیرها یال او را سیاه نقاشی کرده اند. شاید ارتباطی داشته باشد با دل سیاه او. اسکار با طراحی یک نقشه بکمک سه کفتار فیلم گله حیوانات را رم میدهد و در بحرانی ترین لحظه بجای کمک به برادرش او را به کام مرگ میفرستد. حیله و نیرنگ از چشمانش می بارد.

در سال 2014 یعنی 20 سال پس از ساخت شیرشاه ناگهان خبری میرسد مبنی بر اینکه یورگن کلوبین یکی از اعضای آلمانی الاصل پروژه شیرشاه بسیار هوشمندانه و مقرضانه سکانس به سلطنت رسیدن اسکار را با اقتباس از یک فیلم تبلیغاتی نازیها در سال 1935 ساخته است. در این سکانس اسکار ترانه آماده باش را می خواند که در آن برنامه های خود را تشریح می کند. یعنی همزیستی شیرها و حیوانات با کفتارها که نقش بسزایی در به سلطنت رساندن او داشتند. به این تصاویر دقت کنید تا تشابه این سکانس راا با فیلم تبلیغاتی نازیها را ببینید:







 



این خبر بسیاری را غافلگیر کرد و منتقدین اعتقاد دارند که این عمل با موافقت مدیران دیزنی انجام پذیرفته است. اما من زیاد با این موضوع موافق نیستم. اما برمیگردم به مبحث دوبله. دیزنی جرمی آیرون را برای گویندگی اسکار انتخاب می کند. بسیاری از اهالی سینما اعتقاد دارند بهترین گوینده این انیمیشن اوست. در بین اسامی تیم دوبله اسکار نام جیم کامینگز را می بینید. او ترانه خوان شخصیت اسکار است که ضمن ترانه خوانی گویندگی یکی از کفتارها به او واگذار میگردد. اما در دوبله فارسی این شخصیت به خسرو شمشیرگران واگذار میگردد و بهرام زند با درک درست از دوبله ترانه آماده باش صرفنظر میکند و می گذارد شما صدای جیم کامینگز را روی اسکار بشنوید.

ابتدا فکر میکردم اگر بهرام زند این شخصیت را به شهروز ملک آرایی و یا اکبر منانی میداد بهتر بود. زیرا آنها می توانستند چاشنی حیله گری اسکار را افزایش دهند. اما از آنجا که شکی به انتخابهای بهرام زند ندارم به این نتیجه رسیدم که اسکار اگر چه حیله گر است اما هرچه باشد شیر است. پس باید ضمن حیله گری شان شخصیت او حفظ شود. البته جرمی آیرون در نسخه اصلی واقعا شاهکار کرده است اما خسرو شمشیرگران هم توانسته است این شخصیت را درست درک کند.
او ضمن زمخت کردن صدای خود و کشیده صحبت کردن توانسته از عهده این شخصیت بر بیاید. شمشیرگران آرام و شمرده حرف میزند و در جاهائیکه لازم باشد کلمات را بصورت کشیده ادا میکند. این همانکاریست که جرمی آیرون نیز انجام میدهد . اسکار شخصیت مهمی در انیمیشن دارد و از طرفی هم سخت ترین شخصیت انیمیشن از حیث گویندگیست. زیرا او یک شیر است که ذاتی حسوذ و فریبکاری دارد. حس حسادت و فریبکاری و دروغ باید از طریق صدا به بیننده منتقل شود. و باید گفت خسرو شمشیرگران بخوبی این حس را به ببیننده منتقل می کند و او را باید یکی از برجسته ترین گویندگان شیرشاه دانست که ضمن احترام به بهرام زند در این انیمیشن شمشیرگران  از او کمی پیشی میگیرد. البته موفاسا بدلیل اینکه در ابتدای فیلم میمیرد دیالوگهایش بسیار کمتر از اسکار است .

حال شما را به شنیدن بخش کوتاهی از دوبله فارسی شیرشاه که در آن موفاسا (بهرام زند) با اسکار (خسرو شمشیرگران) با یکدیگر نزاع می کنند دعوت می نمایم تا ضمن مقایسه هنرمندی آنان را ببینید:


فایل یک : نزاع بین موفاسا و اسکار (بهرام زند و خسرو شمشیرگران)



 

 در تمام کشورها بهترین و باتجربه ترین گوینده را برای اسکار انتخاب می کنند. برای مثال در ژاپن آقای هاراهیکو سابقه بالایی در انیمیشن گویی دارد. او دوبلور نقش سوتو در عصر یخبندان به زبان ژاپنی نیز هست و همچنین دوبلور اسناک در جنگ ستارگان. و یا سباستین لاپور دوبلور اسپانیایی اسکار در کشور خودش دوبلور دیگو در عصر یخبندان و راجرز در اسکوبی دو  و همچنین دوبلور اردک دادجرز و بسیاری از شخصیتهای سیمپون است و در اسپانیا انیمیشن گوی مشهوریست. و آرنولد گردرمن هلندی بجای بزرگترین شخصیت های انیمیشنی به زبان هلندی گویندگی کرده است. نقشهایی مانند رابین هود و ناتسی (بازهم در رابین هود) و در داستان اسباب بازی یک و دو بجای سرگئی و نقش کا (مار) در کتاب جنگل یک و دو همچنین در آناستازیا در نقش ولادیمیر و دیو و دلبر در نقش لومیر و ............ اگر بخواهم گویندگان سایر کشورها را نام ببرم خواهید دید که معروفترین و باسابقه ترین آنها بجای اسکار انتخاب شدند.

 

 

 

 

 

 

ارسال: #3

در ادامه معرفی شخصیتهای انیمیشن شیرشاه و بررسی دوبله آن در این پست می پردازم به محبوب ترین شخصیت این فیلم پرآوازه یعنی سیمبا:



سیمبا (دوران کودکی)



تیم دوبله سیمبای کوچک:




سیمبا اصلیترین شخصیت شیرشاه است. دیزنی سیمبا را محور اصلی داستان خود قرار داده است. بنابراین طبیعی بود که تمرکز انیماتورهای دیزنی برای خلق یک تصویر دوست داشتنی به روی این شخصیت باشد. سیمبا یک توله شیر بسیار دوست داشتنی و در اصطلاح فارسی یک توله شیر بانمکی است. در بین سایر توله شیرهای فیلم سیمبا از همه زیباتر است. کنجکاوی او کاملا طبیعیست، همچنین ساده لوح بودنش نیز اقتضای سن اوست. او تازه پا به عرصه دنیا گذاشته است بنابراین چیزی از حیله گری نمی داند. بهمین خاطر است که همواره حرفهای عموی خود اسکار را باور می کند. دیزنی برای هریک از شخصیتهای شیرشاه یک سوپروایزینگ یا بعبارتی یک ناظر را مسئول میکرد و او با یک تیم چند نفره تمام سکانسهای مربوط به این شخصیت را می ساختند. ناظر انیماتورهای سیمبای کوچک مارک هن بود که او بکمک 4 نفر تمام صحنه هایی را که سیمبای کوچک در آن حضور داشت را کشیدند.

دیزنی گویندگی بجای سیمبای کودک را به جاناتان تایلر توماس واگذار میکند. او به خوبی با  صدایش حس کودکانه و معصومی را به سیمبا میدهد. توماس متولد 8 سپتامبر  1981 است . یعنی او هنگام گویندگی بجای سیمبا فقط 13 سالش !!!!! بوده است . در کارنامه هنری او معمولا گویندگی بجای چنین شخصیتهایی را می بینیم . شانس گویندگی بجای این شخصیتها همه بعد از انتخاب او بجای سیمبای کودک نصیبش شده است . در زیر برخی از شخصیتهایی که او بجایشان گویندگی کرده است را می بینید:




 تایلر توماس اما از عهده ترانه خوانی بجای سیمبا بر نمی آید. به همین دلیل ایوان سایوسدو  و  جیسون ویور بجای سیمبا ترانه خوانی می کنند. اما گزینه بهرام زند برای سیمبای کوچک خانم مهوش افشاری بود. ضمن اینکه او در اینجا هم ترانه هایی که توسط سیمبا خوانده میشود را دوبله نمی کند تا بیننده بتواند آنرا بصورت اورجینال بشنود . دوبله ایران کودک گوهای بسیار خوبی دارد. اما زند از بین آنها چرا به سراغ مهوش افشاری می رود؟ در تن صدای بچه گانه مهوش افشاری همان معصومیتی که لازم است وجود دارد و معصومیت بر شیطنت غلبه می کند.

سیمبا بچه شیر شیطانی نیست. اگر کمی شیطنت از او می بینیم فقط به اقتضای سن اوست. از طرفی اگر بیاد داشته باشید خانم مهوش افشاری سالها پیش بجای پسر شجاع گویندگی کرده بود. پسر شجاع بدلیل داشتن دندانهای جلو باید صدای خاصی داشته باشد. صدای صاف گویندگانی مانند ناهید امیریان برای شخصیتی چون پسر شجاع مناسب نبود. سیمبا هم بواسطه دندانهایی که هنگام باز بودن دهانش نشان داده می شود باید صدای خاصی داشته باشد. در بین دوبلورهای کودک گو صدای خانم مهوش افشاری کمی خاص و یونیک است و به روی انیمیشن یا حتی فیلمهایی که شخصیت یا کودک آن دارای دندانهای بزرگ و متمایز هستند خوب می نشیند.

از طرفی سالها تجربه بواسطه حضور خانم مهوش افشاری و گویندگی در کنار بزرگان از او یک گوینده بسیار توانا ساخته است. مهوش افشاری بواسطه همین تجربه اش جدای از صدای مناسبش تکنیک لازم را چاشنی کار خود می کند و بخوبی توانست احساسات سیمبای کودک را در نماهای مختلف بوسیله صدا به بیننده منتقل کند. اوج این احساسات را می توانید در صدای سیمبا بعد از مرگ پدرش موفاسا بشنوید. وقتی سیمبا خود را به بالای سر پدر کشته شده اش می رساند خانم مهوش افشاری ضمن حفظ صدای ساختگی خود به زیبایی تمام اندوه حاصل این اتفاق ناگوار را به ما منتقل می کند.

در واقع سیمبا نمی داند چه اتفاقی افتاده است. او تا آن لحظه مرگ را تجربه نکرده بود. بنابراین هم مردد است و هم اندوه ناک. به همین دلیل به پدر خود می گوید: پاشو پدر .... پاشو بریم خونه. هر کودکی با شنیدن صدای پر احساس خانم مهوش افشاری در این لحظه بغض میکند. من به تمام دوبلورهایی که بجای کودکان گویندگی می کنند احترام می گذارم اما در اینمورد خاص باید عرض کنم که صدای هیچیک برای سیمبای کودک مناسبتر از خانم مهوش افشاری نمی توانست باشد. در زیر به بخشی از گویندگی ایشان گوش می کنیم:


فایل شماره دو: صدای سیمبای کوچک در ..... با گویندگی خانم مهوش افشاری

 

سکانسهای منتخب : نصیحت های پدرانه موفاسا با سیمبا (با صدای بهرام زند و مهوش افشاری) و کشته شدن موفاسا (با صدای مهوش افشاری و خسرو شمشیرگران)


 



سیمبا بعد از فریب خوردن از سوی عمویش جنگل و قلمرو فرمانروایی پدرش را از ترس مواجه شدن با مادرش بخاطر مقصر دانستن خودش در مرگ پدرش ترک می کند و به جنگل دیگری می رود و پا به دنیایی دیگری می گذارد. اما غم و اندوه حاصل از تقصیرش بخاطر مرگ پدرش هیچوقت او را رها نمی کند و سعی می کند خود را به بیخیالی بزند.
سیمبا در چنین شرایطی رشد و نمو پیدا می کند و والت دیزنی در سکانس بینظیر و شاهکارگونه ای در چند ثانیه ناگهان سیمبای بالغ را به بیننده معرفی می کند. سکانسی که سیمبا به اتفاق دو دوست جدیدش تیمون و پومبا با رقصی زیبا در حال خواندن ترانه هاکونا ماتاتا  هستند و سیمبا آرام آرام در همین چند ثانیه بزرگ میشود و ناگهان دیزنی زیباترین شیر انیمیشن خود را رونمایی می کند: سیمبای بالغ

---

سیمبای بالغ



تیم دوبله سیمبای بالغ:






در بین تمام شیرهایی که در این فیلم حضور دارند او از همه زیباتر است. یالهایش بلندتر و هیکلش نیز تراشیده تر است. در چهره اش هرگز نشانی از بدجنسی و خشونت نمی بینید. سیمبای بالغ شیر مهربانیست. او در عین اینکه مهربانی در چهره اش دیده می شود اما اقتدار را هم تواما دارد. و به همه آنها یک غم و اندوه نهفته در سینه اش که او را به انزوا کشیده است اضافه کنید. این اندوه حاصل عوض شدن سرنوشت اوست. ناظر انیماتورهای سیمبای بالغ رابین آکوینا بود و او کارش را با یک تیم 5 نفره به انجام رساند. این روال برای تمام شخصیتهای شیرشاه بصورت مستقل رعایت می گردید. تیمهای انیماتورها معمولا بین یک تا پنج نفر بودند. بد نیست بدانید که بیشترین عضو تیم انیماتورها متعلق به سیمبای بالغ با 5 انیماتور (بدون در نظر گرفتن ناظر) بود و کمترین هم مربوط به رافیکی (میمون پیشگو) با یک انیماتور. خوب بدیهی ست که دیگر گویندگان سیمبای کوچک باید کار خود را پایان یافته ببینند و جای خود را به گویندگان دیگری بدهند.
 
در تمام کشورها گویندگانی بجای سیمبای بالغ حرف زدند که بیشتر بجای شخصیتهای مثبت فیلمها گویندگی کرده اند. مردم آن کشورها خاطره خوشی با صدای انها داشته اند. دیزنی متئو برود اریک جوان را انتخاب می کند. او صدای صاف و مهربانی دارد. صدای او چنان برای سیمبای بالغ دلنشین بود که دیزنی در پروژه های بعدی شیر شاه در سالهای 1998 و 2004 نیز همچنان از او برای گویندگی سیمبای بالغ استفاده می کند. ببینید او بجای چه شخصیتهایی گویندگی کرده است:





یکی از معروف ترین خوانندگان آمریکا ترانه هاکونا ماتاتا را از زیان سیمبای بالغ می خواند. جوزف ویلیامز خواننده ای بود که دیزنی برای این ترانه انتخاب می کند. در ژاپن میتسورو میاماتو برای گویندگی سیمبای بالغ انتخاب می شود. او کارنامه درخشانی در انیمیشن گویی در ژاپن دارد. به گوشه ای از شخصیتهایی که او گویندگی کرده نگاه کنید تا بدانید در تمام کشورها برای سیمبای بالغ چه نوع صدایی را برگزیدند:



             


اما در ایران بهرام زند چه کرد؟ او برگ برنده خود را برای ماندگار کردن دوبله این انیمیشن روی گویندگی سیمبای بالغ رو می کند. بنظر من اوج شجاعت و ریزبینی بهرام زند در انتخاب گوینده سیمبای بالغ بود. جائیکه بینندگان این انیمیشن زیبا وقتی غرق در موضوع فیلم هستند و رشد سیمبای کوچک را که دیزنی به زیبایی هرچه تمام تر به رخ همه می کشد بینندگان ایرانی ناگهان صدای جلال مقامی را می شنوند. کسیکه تا پیش از این سابقه گویندگی انیمیشن را نداشته است. یقین داشته باشید هیچ مدیر دوبلاژی این ریسک را نمی پذیرد و ممکن بود هر گوینده ای را برای این شخصیت محبوب والت دیسنی انتخاب کند الا جلال مقامی.

جلال مقامی با تجربه ایکه در دوبلاژ اندوخته بود کاملا این شخصیت را درک کرده است. او میداند سیمبای بالغ بر خلاف اینکه در جنگل جدید دوستان شاد و شوخ طبعی پیدا کرده است اما همیشه اندوهی در سینه اش نهفته است. این اندوه در صدای محبت آمیز جلال مقامی بجای سیمبای بالغ کاملا مشهود است. درست مانند شخصیتهای دیگری که بررسی کردم با خود فکر میکردم که بهرام زند می توانست فرضا از ژرژ پطرسی هم برای حرف زدن بجای سیمبای بالغ استفاده کند. او قبلا تجربه حرف زدن بجای یکی دیگر از شخصیتهای محبوب والت دیسنی یعنی رابین هود را داشته است و اتفاقا تجربه بسیار موفقیت آمیزی هم بود. اما همانطور که قبلا هم نوشتم از آنجا که به انتخابهای بهرام زند هیچ شکی نباید کرد باید گفت جلال مقامی گزینه فوق العاده بهتری بود.

رابین هود شخصیت کاملا متفاوتی با سیمبای بالغ دارد. او روباهی زرنگ و چالاک است که اتفاقا حیله گری هم می کند اما حیله گری او جهت امور خیریه است ضمن آنکه رابین هود والت دیسنی شخصیت شاد و گاهی شوخ طبعی را دارد. اما سیمبای بالغ شخصیتش کاملا با رابین هود در تضاد است. او حیله گری بلد نیست. از کودکی با دو جانور ضعیف دوست شده است که بجای شکار کردن و آموختن مهارتهای در شان یک شیر، خوردن حشرات و گیاهان را به او آموزش داده اند. دیزنی چهره و حالتهای سیمبا را به گونه ای به تصویر می کشد که هر کودکی در ثانیه به ثانیه فیلم  یاد پدر سیمبا را در قلب و روح سیمبا درک می کند. حتی زمانیکه  تیمون و بومپا در خلوت شبانه قبل از خوابیدن با یکدیگر درباره ستارگان حرف می زنند سیمبا با نگاه به آسمان کاملا مشخص است که بیاد پدرش است. جلال مقامی با گویندگی بینظریش تمام حس سیمبای بالغ را به ما منتقل می کند. او حتی وقتی شاد است گوئی اندوه دارد.

تمام سکانسهایی که در آن صدای سیمبای جوان را می شنویم بدون نقص دوبله شده است. حتی زمانیکه برای اولین بار سیمبا با دوست دوران کودکی خود به جدال می پردازد به محض دیدن چهره او و بیاد آوردنش، جلال مقامی آرام و با تعجب می گوید: نالا .... صدمه ندیدی ؟ ...... تو اینجا چکار میکنی؟  این کلمات آنقدر دلنشین بیان میشوند که شما کاملا به عمق شخصیت سیمبا پی میبرید. اما همین سکانس در دوبله فرانسوی با عدم درک صحیح گوینده از شخصیت سیمبا آنقدر شاد و با خوشحالی بیان میشود: .... نـــــــــــالا .....  که گویا دو سکانس از دو فیلم مختلف است.

در زیر بخشهایی از گویندگی صدای جلال مقامی را بجای سیمبای بالغ انتخاب نموده ام که شنیدنش خالی از لطف نیست.

 
فایل شماره سه: صدای سیمبای بالغ  با گویندگی جلال مقامی

 
 
سکانسهای منتخب: رو در رویی سیمبا با نالا برای اولین بار پس از دوران کودکی (با صدای جلال مقامی و مینو غزنوی) و گفتگوهای عاشقانه بین سیمبا و نالا و اصرار های نالا برای بازگرداندن سیمبا. البته صدای همت مومیوند و محمد عبادی را هم در بین صداها می شنوید.
 


 
 

 

 

 

ارسال: #4

پس از بررسی چهار شخصیت اصلی شیر شاه اکنون به شخصیتهای فرعی آن می پردازم:



نالا (دوران کودکی)


تیم دوبله نالای کوچک در کشورهای مختلف:



نالا به همراه سافالینا دو بچه شیری هستند که همبازی دوران بچگی سیمبا بودند اما در این میان نالا ماده شیری بود که نقش پر رنگتری در فیلم نسبت به سافالینا  داشت. از همان کودکی مشخص بود که دوستی عمیقی بین او و سیمبا وجود دارد. دیزنی نیکیتا کلامه را برای گویندگی او انتخاب میکند. نیکیتا متولد 10 نوامیر سال 1980 است و هنگام دوبله شیرشاه فقط 14 سال داشت. در اغلب کشورها برای دوبله نالا از دختران جوان استفاده گردید تا آنها بتوانند با صدای واقعی خود به دور از تیپ سازی حس کودکانه ای به این توله شیر ماده بدهند.

هر چند دیالوگهای نالای کوچک کم و کوتاه بود و دارای دیالوگهای طولانی نبود اما در سکانسهایی که در کنار سیمبای کوچک قرار داشت یک مکمل کامل برای شخصیت سیمبای کوچک محسوب میگردید. بهرام زند برای انتخاب گوینده این نقش کار سختی در پیش نداشت. او رزیتا یاراحمدی را انتخاب می کند. اما با توجه با اینکه نالای کوچک دیالوگ زیادی نداشت هر کودک گوی دیگری نیز می توانست برای این نقش انتخاب شود. اما همین شخصیت نالا وقتی بزرگ میشود حکایت دیگری رقم میخورد. نالای بالغ نقش بسیار پر رنگتری در شیر شاه نسبت به نالای کودک دارد.

خانم لورا ویلیامز نیز خواننده ای بود که بجای نالای کوچک ترانه خوانی میکند و از آنجا که هیچیک از ترانه های شیرشاه به فارسی بازخوانی نمیشود بنابراین فقط به نام خواننده این شخصیت بسنده میکنم. اما بد نیست بدانید که خانم پرلا لیبریتوری دوبلور ایتالیایی نالا در کشور خودش ایتالیا بجای چنین شخصیتهایی گویندگی کرده است:







ویا خانم  مگدلینا توربای آلمانی در کشور خودش آلمان سابقه گویندگی بجای  شخصیت کارتونی باربی و شخصیتهای زیر را دارد او دختر فرانک توربا و خواهر دیوید توربا در آلمان است :

---

نالای بالغ



تیم دوبله نالای بالغ در کشورهای مختلف:




پومبا گراز با نمک و دوست سیمبا وقتی مشغول شکار حشرات است از لابلای بوته ها ماده شیری سینه خیزان و آرام به قصد شکار او خود را آماده دریدن پومبا میکند. نحوه نزدیک شدن نالا درست مانند فیلمهای مستند واقعی بسیار طبیعی ساخته شده است و همین سکانس ثابت میکند که انیمیتورهای دیزنی بارها صحنه های شکار شیرها را با دقت دیده اند. وقتی برای اولین بار شیرشاه را می بینید هنوز نمیدانید که این ماده شیر کسی نیست بجز دوست و همبازی بچه گیهای سیمبا. درست در لحظه ایکه نالا به دریدن پومبا نزدیک میشود ناگهان سیمبا برای نجات دوستش که خود را مدیون او میداند به سمت نالا حمله ور میشود.

جدال سختی بین این دو شیر در میگیرد. اما زمانیکه این دو شیر چهره به چهره میشوند سیمبا ناگهان ذوست دوران بچگی خود را می شناسد. دیزنی مویلا کلی را برای گویندگی نالا انتخاب میکند. مویلا صدای بسیار زنانه و شادی دارد. تسلط و زیبایی صدای او برای شخصیت نالا بحدی قابل قبول بود که در هر سه گانه شیر شاه بجای نالا گویندگی میکند. در ژاپن نیز خانم ریکو هانامورا در هر سه انیمیشن شیر شاه بجای نالا گویندگی میکند. حتی در فرانسه نیز خانم سیبل تورا که تیپ گوی پرآوزه ایست در هر سه انیمیشن شیر شاه بجای نالا گویندگی می کند. این رویه بخاطر اهمیتی که انیمیشن شیر شاه داشت در اغلب کشورها رعایت گردید. رویه ایکه که متاسفانه در کشور خودم ایران رعایت نگردید. 

در ایران بهرام زند گزینه ای بهتر از مینو غزنوی را نمیتوانست برای این نقش انتخاب کند. مینو غزنوی به مدد تجربه بالایش از دوبله انیمیشن گرفته تا دوشیزگان جوان و حتی زنان میانسال توانست بخوبی از عهده این نقش بر بیاید. نقش گوئیهای او بجای زنان هندی خود گواه آنست که او در دوبله بحدی پخته و با تجربه شده است که بخوبی میداند چگونه باید در چنین انیمیشن با عظمتی گویندگی کند.

نالا صدایی شاد و طنازی را می طلبد. او شیریست که شایستگی همسری اصلیترین نقش این انیمیشن یعنی سیمبای بالغ را دارد. دیالوگهای نالای بالغ نسبت به نالای کودک بیشتر است. نالای بالغ نقش موثرتری را در شیر شاه نسبت به نالای کوچک دارد. طنین صدای خانم مینو غزنوی برای شخصیت نالا تمام استانداردها و شرایط لازم را دارد. او بخوبی در جائیکه باید از دیدن سیمبا خوشحال باشد احساس خود را بواسطه صدای خود به بینده منتقل میکند همانجائیکه وقتی سیمبا را می بیند و به او می گوید ..... تو کدوم جهنمی بودی پسر .....  و در جائیکه باید بواسطه دادن خبر سلطه اسکار و کفتارها در جنگل به سیمبا ، صدای اندوهناکی داشته باشد اندوه خود را بخوبی بروز میدهد و نهایتا وقتی هم نمی تواند سیمبا را برای بازگشت و پس گرفتن سلطنت از اسکار متقاعد کند بخوبی عصبانیت خود را با صدایش به نمایش میگذارد. 

در مجموع رزیتا یار احمدی و مینو غزنوی بهترین گزینه های بهرام زند برای شخصیتهای کودکی و جوانی نالا بودند.
 

---

من جا دارد مجددا از جناب بروبیکر تشکر کنم. ایشان بیش از سه بار بخاطر تغییراتی که در این پست دادم متن من را ویرایش کردند تا آماده ارسال بشه. متاسفانه جمله بندی من اصلا خوب نیست و برعکس ایشان متن را طوری اصلاح میکنند که برای شما قابل تحمل باشد. 

 

 

 

 

 

ارسال: #5

تیمون


تیم دوبله تیمون در کشورهای مختلف:





وقتی سیمبای کوچک بواسطه مقصر دانستن خود در مرگ پدرش موفاسا از زادگاه خود فرار میکند تشنه و گرسنه به بیابانهای اطراف جنگل دیگری میرسد و در حالیکه با مرگ دست و پنجه نرم میکرد دیزنی از دو حیوان بازیگوش و با نمک خود رونمایی میکند. تیمون و پومپا نام این دو حیوان با نمک است که ناجی سیمبا میشوند. تیمون نسبت به پومبا حیوان باهوشی ست. تیمون با نجات سیمبا به نوعی سرمایه گذاری میکند. زیرا او خوب میداند که این توله شیر ضعیف بزودی بزرگ میشود و میتواند امنیت آنها را تضمین کند.

عوامل تولید شیر شاه گویندگی تیمون را به نیدن لانی واگذار میکنند. نیدن لانی گوینده تیمون صدای نازک و بانمکی دارد. او تند و سریع حرف میزند و گوینده شایسته ای برای تیمون محسوب میگردد. در خصوص شایستگی صدای لانی همین بس که دیزنی برای شیر شاه دو و سه نیز از صدای او بجای تیمون بهره میبرد. این اتفاق برای گویندگان ژاپنی و اسپانیایی و آلمانی و عبری (اسرائیلی) نیز صدق میکند.  به دیگر شخصیتهایی که او بجایشان گویندگی کرده است دقت کنید:




بهرام زند برای این شخصیت بر خلاف سایر شخصیتهای شیر شاه نیاز به یک گوینده تیپ گو داشت. همت مومیوند با تیپ گویی بی نظیرش یکی از ماندگارترین گویندگیهایش را در شیرشاه به ثبت میرساند. تیمون از معدود شخصیتهای شیر شاه بود که برایش تیپ سازی کردند. این صدا آنقدر روی این شخصیت درست می نشیند که حتی گلوریها نیز به مدد تجربه محمدرضا صولتی صدای همت مومیوند را در دوبله گلوری روی تیمون تقلید میکند. در کنار مزخرف بودن دوبله گلوری باید عرض کنم که تنها نقطه قوت آن همین صدای تیمون بود و بس. اما زحمات صولتی در کنار انتخابهای افتضاح آنها برای سایر شخصیتها کاملا گم میشود.

---

پومبا


تیم دوبله پومبا در سایر کشورها:





پومبا گراز (یا بعبارتی خوک وحشی ) خنگ و راحت طلب و شکمویی بود که بقایش را مدیون زرنگیهای تیمون است. ارنیه سابلا با آن صدای ضخیم خود بخوبی این شخصیت را کامل میکند. این شخصیت کارتونی بعد از معرفی در شیرشاه بقدری معروف میگردد که دیزنی از او برای سایر انیمیشنهای خود استفاده میکند و چون صدای سابلا برای این شخصیت بسیار مناسب بود دیزنی در تمام انیمیشنهای خود که پومبا در آن شرکت دارد از صدای او استفاده میکند.





پومبا نیز مانند تیمون همچنان به یک تیپ گو  نیاز داشت. محمد عبادی با آن صدای اتو کشیده خود که نزدیک به صدای خسرو شاهی ست دارای صدای دومیست که معمولا در انیمیشن ها از آن بهره میبرد. نمونه آن صدای بوشویک در لوک خوش شانس است. عبادی تمام همت خود را معطوف آن میکند تا به صدای بوشویک خود کمی حجم بدهد و آنرا بخراشد تا بتواند صدایش برای یک گراز مناسب شود و الحق که در اینکار کاملا موفق میشود.

او یک صدای پر حجم را که بصورت خراشیده از حنجره اش بیرون می آید را برای پومپا در نظر میگیرد. صدائیکه واقعا گوئی از حنجره این شخصیت کارتونی بیرون می آید. در واقع بهرام زند در ادامه انتخابهای مناسب و بجای خود از همت مومیوند و محمد عبادی بدرستی بجای این دو شخصیت دیزنی استفاده میکند. بهترین مهره گلوریها یعنی محمدرضا علیمردانی که اینروزها صدای او را بواسطه برنامه دیرین دیرین زیاد میشنوید با ابداع یک لهجه آذری روی پومبا بنظر من نه تنها این شخصیت را نابود میکند بلکه آشکارا به شعور همه توهین میکند.

شاید اگر او از این تیپ در انیمیش دیگری استفاده میکرد به او اشکالی وارد نمیشد اما شیرشاه یک اثر بزرگ سینمایی بود و جای چنین جلف بازیهایی نبود. هر چند بطور کلی اصلا دوبله گلوریها در حد و قواره ای نیست که بخواهد با دوبله بهرام زند مقایسه شود اما در بین گلوریها تنها کسانی را که میتوان تا حدودی حسابشان را از سایر گلوریها جدا کرد همین دو نفر هستند.